جغرافیای گردشگری شهرستان طرقبه – طبیعت بکر طرقبه - ییلاقات عنبران و جاغرق

جغرافیای گردشگری شهرستان طرقبه شاندیز – طبیعت بکر طرقبه – ییلاقات طرقبه – ییلاقات عنبران و جاغرق

روستاهای عنبران و جاغرق به فاصله کمی بعد از طرقبه واقع شده اند. آنچه چشم هر بیننده ای را نوازش می دهد طبیعت بکر و رودخانه با صفای جاغرق است. در مسیر این دو روستا و در حاشیه رودخانه بیش از پنجاه رستوران ییلاقی پذیرای گردشگران و کوهنوردان می باشند. جاغرق به دلیل برخورداری از آب و هوای کوهستانی آب فراوان و باغات وسیع از شرایط بسیار مناسبی برای فعالیت های تفرجگاهی و توریستی برخوردار می باشد. در جنوب روستای جاغرق ارتفاعات بینالود قرار دارد و یکی از مسیرهای پر تردد کوهنوردان از جاغرق به دررود نیشابور محسوب می شود. در اواسط همین مسیر دهکده کوچک و زیبای کردینه قرار دارد.

کردینه زمرد بی همتایی است بر سینه کوه که چشمان کنجکاو هر تازه واردی را شگفت زده می سازد. در این مکان دل انگیز اوج زیبایی و طبیعت پر طراوت را با تمام وجود می توان احساس و مشاهده کرد. در ارتفاعات کردینه چشم اندازهای طبیعی و بدیعی وجود دارد که مناسب گردشگر علاقه مند به طبیعت است. از چشمه های معروف جاغرق می توان به دره زر، حوض بلور، گهواره طلا، تندر، نقره، زرگر اشاره کرد. آثار تاریخی به جا مانده از ادوار گذشته در این مناطق عبارتند از: بقایای قلعه عنبران، قبرستان جاغرق با سنگ قبرهای قلوه ای ارزشمند مربوط به قرن دهم هجری، دخمه قنبر تیغ و رباط پای گدار که تنها دیواره های آن باقی مانده است.

 

منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند

 

جغرافیای اقتصادی شهرستان طرقبه – شبکه راه های ارتباطی طرقبه

راه های ارتباطی طرقبه

از مهمترین عوامل تأثیرگذار در پیشرفت اقتصادی اجتماعی در هر منطقه، راه های ارتباطی می باشد. وضعیت طبیعی منطقه به گونه ای است که رشته کوه بینالود قسمت وسیعی از آن را در برگرفته و به همین جهت، اکثر راه های منطقه کوهستانی می باشد. کل راه های مجموعه 480 کیلومتر است که 183 کیلومتر آن آسفالته و بقیه به صورت شوسه و جیپ رو و مال رو می باشد.

منطقه طرقبه شاندیز، با یک شبکه اصلی مرکب از سه شاخه که در منطقه وکیل آباد به هم می رسند پوشیده است:

1- شاخه شرقی: با امتدادی در جهت شرق به غرب وارد مشهد می شود.

2- شاخه غربی: با امتداد شمال شرقی به جنوب غرب به طرقبه می رسد.

3- شاخه شمالی: با امتداد شمال غرب به جنوب شرق به شاندیز منتهی می شود.

مسیرهای فرعی بین روستاها که از حاشیه رودخانه ها و مناطق کوهستانی عبور می کند یکی از جاذبه های منحصر به فرد منطقه محسوب می گردد که عبارتند از:

- مسیر نغندر به کنگ از کناره رودخانه با طبیعتی زیبا

- مسیر گلستان به مایانات و ازغد از دو محور حاشیه رودخانه و کوهستان که در حال حاضر یکی از تفرجگاه های اهالی مشهد و منطقه می باشد.

- مسیر شاندیز به زشک که از زیباترین مناظر برخوردار است.

- مسیر کوهستانی خلج به اردمه، اسلامرود و مغان و سربرج و تجر و مج از دو مسیر رودخانه و کوهستان با مناظری بدیع می باشد.

- مسیر طرقبه به کلاته آهن و دهبار از کوهستان.

- مسیر طرقبه به عنبران و جاغرق

به نظر می رسد با حجم عظیم مسافر و توریست به منطقه، احداث جاده از طرقبه به روستاهای شهرستان به ویژه خطه مغان از طریق ارتفاعات گلستان و تخته مایان و انشعاب به طرف مشهد از آب و برق و رضاشهر و همچنین از مسیر طرقبه و نغندر به سمت شاندیز و ایجاد مسیری از جاغرق یا زشک به شهرستان نیشابور از آرزوهای مردم این دیار می باشد.

 

منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند

 

جغرافیای اقتصادی شهرستان طرقبه – کشاورزی و دامداری طرقبه - زنبورداری طرقبه

جغرافیای اقتصادی شهرستان طرقبه – زنبورداری طرقبه

در توسعه پایدار روستایی، عنایت به فعالیت های اقتصادی خاص روستایی جایگاه ویژه ای دارد. یکی از فعالیت های ویژه روستایی زنبورداری است. زنبورداری در شهرستان طرقبه شاندیز با توجه به وجود مزارع و باغات و مکان های طبیعی از جمله کوه ها، دره ها، مراتع و پوشش گیاهی مناسب بسیار درآمدزا می باشد. به جهت بهره مندی از گیاهان دارویی، عسل تولیدی این بخش از خواص دارویی برخوردار است که متأسفانه در بین مردم ایران به جهت عدم تبلیغات ناآشنا مانده است. عسل مرغوب تولید روستایی منطقه اگرچه در داخل کشور شناخته شده نیست، ولی فراسوی مرزها و در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بسیار معروف است. مراکز عمده زنبورداری در روستاهای جاغرق، ارچنگ، دهبار، مغان، ازغد، زشک، می باشد و حدود دو هزار کلنی زنبور عسل در مناطق یاد شده وجود دارد که به نظر می رسد با توجه به محیط مناسب جهت زنبورداری مورد استقبال قرار نگرفته و لازم است اطلاع رسانی و کلاس های آموزشی از طریق ارگان های ذیربط انجام پذیرد.

 

منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند

 

جغرافیای اقتصادی شهرستان طرقبه – کشاورزی و دامداری طرقبه - باغداری طرقبه

جغرافیای اقتصادی شهرستان طرقبه – باغداری طرقبه

در کشاورزی، باغداری از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد و به موجب آمار سال 1384 اداره جهاد کشاورزی طرقبه، مجموع زمین های محصولات سردرختی 3797 هکتار می باشد که عمدتاً در حاشیه رودخانه و در محورهای زیر واقع شده اند:

1- محور شاندیز، ابرده، زشک

2- محور طرقبه، نغندر، کنگ

3- محور طرقبه، عنبران، جاغرق

4- محور طرقبه، کلاته آهن، دهبار

5- محور گلستان، مایانات، ازغد

6- محور سربرج، تجر، مج

7- محور اسلام رود، اردمه، مغان

8- محور گراخک، زشک

9- محور شاندیز، ارچنگ، خادر، سرآسیاب

محصولات باغی این شهرستان در نوع خود از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است و شامل: گیلاس، سیب، آلبالو، گلابی، هلو، آلو، زردآلو، گرد، شلیل و ... می باشد.

 

منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند

 

جغرافیای طبیعی شهرستان طرقبه شاندیز - آب های سطحی - رودخانه های بند گلستان - رودخانه مایان

آب های سطحی – رودخانه های بند گلستان – رودخانه مایان

طول این رودخانه در حدود 25 کیلومتر است. ارتفاع سرچشمه 2550 متر و ارتفاع حدأقل آن در حدود 1100 متر است. شیب متوسط آن 8/4 درصد است. این رودخانه از قله قلعه گاه و از ارتفاعات بالادست روستای ازغد سرچشمه می گیرد و با عبور از روستای ازغد، مایان علیا، مایان وسطی، مایان سفلی و پیوستن به رودخانه دهبار نزدیکی حصار و گلستان در ادامه به رودخانه جاغرق می پیوندد و وارد بند گلستان می گردد.

 

منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند

 

جغرافیای طبیعی شهرستان طرقبه شاندیز - آب های سطحی - رودخانه های بند گلستان - رودخانه دهبار

آب های سطحی – رودخانه های بند گلستان – رودخانه دهبار

این رودخانه دارای دو شاخه می باشد. شاخه اصلی آن از ارتفاعات روستای دهبار به نام دقدر سرچشمه می گیرد و شاخه فرعی به نام(رودخانه شلغمی یا روبوسه) که از ارتفاعات غربی روستای ازغذ سرچشمه می گیرد به طول تقریبی 12 کیلومتر و در نزدیکی روستای کلاته آهن به شاخه اصلی می پیوندد. طول تقریبی رودخانه دهبار 25 کیلومتر می باشد که بخشی از آب آن در باغ های دهبار، کلاته آهن و طرقبه مصرف می گردد. در ادامه نزدیکی حصار و گلستان به رودخانه مایان ملحق و سپس به رودخانه جاغرق می پیوندد و وارد بند گلستان می گردد.

 

منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند

 

جغرافیای طبیعی شهرستان طرقبه شاندیز - آب های سطحی - رودخانه های بند گلستان - رودخانه جاغرق

آب های سطحی – رودخانه های بند گلستان – رودخانه جاغرق

طول این رودخانه 26 کیلومتر است و از ارتفاعات بینالود سرچشمه گرفته و اراضی روستاهای دره جاغرق و طرقبه را آبیاری می کند.

 

منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند

 

جغرافیای طبیعی شهرستان طرقبه شاندیز - آب های سطحی - رودخانه های بند گلستان

آب های سطحی – رودخانه های بند گلستان

رودخانه های بند گلستان عبارتند از: مایان، دهبار و جاغرق. دبی پایه این رودخانه ها در مسیر به مصارف کشاورزی می رسد. ولی طغیان های بزرگ آن ها پس از عبور از بند گلستان، وارد دشت مشهد می شود و در تغذیه سفره آب زیرزمینی آن نقش مؤثر دارد. وسعت حوضه آبریز رودخانه های مذکور تا محل بند گلستان حدود 450 کیلومتر مربع و متوسط حجم جریان سالانه آن حدود 47 میلیون متر مکعب می باشد.

 

منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند

 

جغرافیای طبیعی شهرستان طرقبه شاندیز - آب و هوا و اقلیم

آب و هوا و اقلیم

به طور کلی آب و هوای استان خراسان بر اساس تقسیم بندی آمپرزه از نوع نیمه خشک تا خشک سرد متغیر است. کمی نزولات جوی و شرایط مورفولوژیک و هیدرولوژیک در مجموع سبب گردیده است که رودخانه های بزرگ در این استان وجود نداشته باشد. با این وجود از رودخانه هایی که دارای سرشاخه های آب ائمی هستند می توان از کشف رود نام برد.

بر اساس تقسیم بندی کوپن، آب و هوای منطقه مورد نظر در مقیاس ماکرو از نوع B یعنی بری و خشک است؛ که در آن میزان تبخیر بیش از بارندگی است. در تقسیم بندی فرعی اقلیم محدوده مورد نظر تحت تأثیر شرایط آب و هوایی استپی یعنی حد فاصل اقلیم خشک و اقلیم مرطوب قرار می گیرد. وجود تابستان های گرم و زمستان های نسبتاً سرد از ویژگی های آب و هوای استپی است.

بررسی های هواشناسی نشان می دهد که میزان درجه حرارت در منطقه از شمال غرب به سمت جنوب و شرق افزایش می یابد. با توجه به شرایط میکروکلیماتولوژی در ارتفاعات، گرادیان حرارتی در کاهش درجه حرارت نقش مؤثری دارد.

بر اساس گزارش های موجود، متوسط حداکثر درجه حرارت 25 درجه سانتیگراد و متوسط حداقل درجه حرارت 4- درجه سانتیگراد ثبت شده است. هم چنین متوسط درجه حرارت هوا در ایستگاه سینوپتیک مشهد حدود 13/5 درجه سانتیگراد اندازه گیری شده است.

رطوبت نسبی منطقه بین 40 تا 68 درصد ثبت شده است که بالاترین میزان آن مربوط به فصل زمستان است. میانگین تعداد روزهای یخبندان در ایستگاه مشهد حدود 97 روز ثبت شده است؛ اما در منطقه مورد نظر خصوصاً در ارتفاعات و دره ها، بیشتر از این میزان و حدود 91 تا 118 روز می باشد و متوسط میزان بارندگی که به صورت باران، برف و تگرگ است حدود 234 میلیمتر گزارش شده است.

توده های هوا

بادها از جمله جریانات هوایی هستند که وضعیت اقلیمی منطقه را تحت تأثیر قرار می دهند. در محدوده مورد نظر به طور کلی سه جریان هوایی مشاهده می گردد:

الف) جریان هوای شمال غربی زمستانی با رطوبت نسبتاً زیاد که با خود ابرهای باران زا همراه دارد و موجب بروز بارندگی، ریزش برف و رگبار می گردد.

ب) جریان هوای شمال شرقی تابستانی که از سمت ارتفاعات بینالود می وزند و در اعتدال هوای ناحیه نقش قابل توجهی دارد.

ج) جریان هوای شمال شرقی زمستانی که با کاهش دما و سوز همراه است.

 

منابع آب هیدرولوژی

منطقه مزبور جزئی از حوزه بزرگ آبخیز را شامل می شود و بخشی از حوضه بزرگ قره قوم است و کشف رود به عنوان یکی از سرشاخه های آن زهکش دشت مشهد بوده و رواناب حاصله از دامنه شمالی بینالود به سمت هریرود و در نهایت به کویر قره قوم جاری می گردد. رودخانه مزبور تا حدود سال 1345 دارای دربی پایه بود.

لکن به دلیل حفر بی رویه چاه های عمیق در دشت، به تدریج خشک گردید و تنها در موقع بارندگی های شدید و حرکت هرز آب ها، سیلاب در آن جاری می گردد و سرشاخه های عمده آن در شهرستان طرقبه شاندیز عبارتند از: زشک، کنگ و نغندر(رودخانه شاندیز)، مایان، دهبار و جاغرق(رودخانه های بند گلستان)، مج، مغان و شلگرد، (رودخانه های بند طرق) می باشد. کمبود شدید آب در دشت مشهد «اعم از زراعی و آب مصرف شهری و صنعتی» افت سفره های آب زیرزمینی در سالیان اخیر باعث گردیده تا سه مورد سدهای کارده، طرق و دوستی احداث گردد.

 

منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند