جغرافیای اقتصادی شهرستان طرقبه – صنایع استخراجی طرقبه
کانی های غیر فلزی(معدن)
بخش معدن در منطقه شامل مرمریت معروف خلج، پنبه نسوز چهارچشمه، سنگ لاشه ساختمانی، سنگ تالک شیست – کلریت «هرکاره»
سنگ تالک شیست – کلریت (هرکاره)
از سالیان بسیار دور اقدام به استخراج آن می کردند و معادن قدیمی آن در جنوب روستای ویرانی، مسیر گلستان به آب و برق مشهد روستاهای زکریا و چشمه پونه می باشد که در حال حاضر در روستای زکریا و چشمه پونه عمل استخراج صورت می گیرد. این نوع سنگ در ایران منحصر به فرد است و از تراش آن مصنوعات سنگی و غیره شکل می گیرد که در صورت اهمیت دادن به آن و حمایت از شاغلین در این بخش می تواند تحولی در سطح منطقه به وجود آید و بازار بسیار مهمی برای مسافران باشد.
سنگ مرمریت
یکی از قدیمی ترین معادن سنگ مرمریت، معدن مرمریت خلج در 7 کیلومتری جنوب مشهد و حوالی تخته مایان است که سنگ آن بسیار مقاوم و از کیفیت خوبی برخوردار می باشد و در حال حاضر سه معدن فعال می باشد.
سنگ های لاشه «ساختمانی»
به طور کلی سنگ های لاشه به دو دسته یکی برای تهیه ریگ و پودر موزائیک و دیگری به عنوان سنگ لاشه ساختمانی مورد مصرف قرار می گیرد. سنگ نوع اول رنگ های قرمز، مشکی و سفید و عموماً مرمریت و مرمر نوع دوم اغلب از جنس سنگ های آهکی و آذرین است که نوع اول معادن سنگ لاشه ساختمانی «خلج» و نوع دوم بیشتر از دره داغستان استخراج می گردد.
زغال سنگ نغندر
این زغال سنگ مرغوب نمی باشد و اصولاً اقتصادی نیست.
پنبه نسوز
تنها معدن در منطقه واقع در چهارچشمه می باشد که در صورت استخراج و ذخیره مناسب موارد مصرفی زیادی دارد و مهمترین محصولات آسبستی عبارتند از:
جامه نسوز: محصولات آسبستی سیمانی «ایرانیت» که شامل لوله ناودانی و صفحات ایرانیت می باشد که در صنایع مختلف استفاده می شوند.
کاغذهای آسبستی: از این نوع کاغذها به عنوان پوشش لوله ها و عایق های الکتریکی استفاده می شود.
مواد مالشی و حرارتی: صفحه کلاج، لنت ترمز، به عنوان ماده پرکننده در آسفالت، رنگ و غیره.
کانی های فلزی
معدن طلا
می توان به معدن طلای دره داغستان اشاره نمود که در اعصار گذشته استخراج شده و نکته مهم و قابل ذکر این است که فعالیت های انجام شده کانسار طلای طرقبه در سال 1352 با حضور یک اکیپ اکتشافی از سازمان زمین شناسی کشور (تدین اسلامی و همکاران 1973) ضمن بررسی های معدنی وجود طلا را در نمونه های آبرفتی و کانی سنگین این منطقه گزارش کردند. در پاییز 1375 بازدید و نمونه گیری توسط کارشناسان زمین شناسی صورت گرفت. بنابراین، منطقه مذکور جهت بررسی های دقیق تر اکتشافی پیشنهاد گردید. از آنجایی که معدن متروکه طلای طرقبه در زمره کانسارهایی است که روشن ساختن وضعیت ذخیره و عیار و ارزش اقتصادی آن اهمیت ویژه دارد، پروژه اکتشاف نیمه تفضیلی طلای طرقبه تعریف گردید و اسفند 1377 همکاری طرح اکتشاف سراسری و شرکت توسعه علوم زمین، عملیات اکتشافی بر روی این کانسار آغاز گردید که شامل: تهیه نقشه، توپوگرافی، برداشت زمین شناسی و تهیه نقشه زمین شناسی 1:1000 محدوده کانسار به گستره 100 هکتار حفر 71 ترانشه به حجم 330 متر مکعب و نمونه گیری سیستماتیک در طول مطالعات پتروگرافی و مقاطع صیقلی اخذ و به آزمایشگاه های مربوطه ارسال گردید. در سال 1379 در طی فاز اکتشاف تفضیلی 5 گمانه اکتشافی به عمق کل 1500 متر حفر و تعداد 380 نمونه از آنها برداشت گردید.
طلای این ناحیه در ارتباط با سنگ های دگرگونی باقیمانده در توده گرانیتی می باشد.
معدن سرب
معدن سرب و نقره بالا دست خلج در حوالی می نشک در قدیم استخراج شده و رگه هایی از سرب در حال حاضر بین روستای شلگرد و مج در حوالی کلاته خاتون موجود می باشد که نیاز به بررسی از طرف کارشناسان فن دارد.
منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند
