با عنایت به مطالبی که در بخش های "کار خیر چیست؟" ، "چرا کار خیر انجام می دهیم؟" ، "شرایط انجام کار خیر" ، "انواع کار خیر" و ... آوردیم؛ طبیعتاً نیاز به توضیح بیشتر برای شناخت خَیِّر نیست و در یک جمله می توان گفت: شخصی که با رعایت شرایط، به انجام کار خِیر مبادرت می ورزد؛ خَیِّر نام دارد.
اما از باب تبرک و به جهت تکمیل بحث، نقل فرمایشی از امیرمؤمنان حضرت علی(علیه السلام) خالی از لطف نخواهد بود.
امیرمؤمنان حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند:
در دنیا، جز برای دو کَس، خِیر نیست:
یکی گناهکاری که با توبه جبران کند؛ و [دیگری] نیکوکاری که در کارهای خیر شتاب ورزد.
(نهج البلاغه، ترجمه دشتى، حکمت 94)
ما نمی دونیم کِی شاد باشیم، کِی غمگین...
یه جاهایی شادیم که باید غمگین باشیم، یه جاهایی غمگینیم که باید شاد باشیم...
چی شد تو کربلا لبخند از روی لب اصحاب نیفتاد؟
چی شد بُرِیر شب عاشورا شوخی کرد؟
وقتی دستامون برای آخرت خالیه باید ناراحت باشیم...
وقتی بارمون رو برای آخرت بستیم، باید خوشحال باشیم...
اگه کسی رو که داره تقلا میکنه برای زندگی ولی زورش نمیرسه، ضبط و ربطش کردیم، پناهش دادیم، بارشو به دوش کشیدیم، اگر از جایگاه و منصبمون استفاده کردیم برای خدمت به مردم؛ اونوقته که باید حالمون خوب باشه...
حال خوب یعنی حال دیگران رو خوب کنیم...
وقتی بارمون رو برای آخرت بستیم، باید خوشحال باشیم...
امان از غفلت...
گاهی وقتها به خاطر عادتمون، منافعمون، یا اینکه نظری مخالف نظر ماست؛ نمی خوایم حرف حق رو بشنویم...
وهب مسیحی تو اولین برخوردش با امام حسین(علیه السلام) مسلمون شد و همراه اصحاب جنگید...
اما خیلی از مسلمونا، به راحتی از کنار "حق" گذشتن...
خطاها ریشه در غفلت دارن...
اوناییکه یه ختم قرآن می کنن یه آیه عمل نمیکنن، با خوندت دوتا کتاب فکر می کنن همه چیز رو می دونن؛ تا ازشون نقد میشه فوراً به طرف مقابل برچسب میزنن، نون رو به نرخ روز می خورن "غافلن".
امان از غفلت...
حرف حق رو از هر کسی قبول کنید...
بیدار موندن یک هنره..
خیلی از آسیبهایی که تو زندگی می بینیم، به خاطر آشفتگی ذهنمونه...
و یاد خدا، تمرکز ذهن رو بالا میبره...
اگه می بینیم که اصحاب امام حسین(ع)، در کوران سختی ها و فشارهای روانی، کلامی به ناحق نگفتند، ذره ای از انسانیت خارج نشدند، بهترین تصمیم رو گرفتند، به این خاطره که فکرشون متوجه حق بود...
ذهنمون پریشونه که نماز می خونیم ولی بی بهره ایم...
با زن و بچه مونیم ولی لذت نمی بریم...
تو برقراری ارتباط با دیگران ناتوانیم...
توجه به خدا ذهن رو از نابسامانی ایمن میکنه...
لحاظاتی که با خدا هستیم، بهره بیشتری از زندگی داریم...
گاهی اوقات لازمه از بیرون خودمون رو تماشا کنیم...
ببینیم کجای عالم وایستادیم و چکار می کنیم؟
مسلم بن عوسجه و عمر بن سعد؛ هر دو اهل کوفه اند.
یکی یار امام حسین(ع) شد، یکی دشمن.
پس مهم نیست اهل کربلا باشیم یا کوفه...
مهم اینه که کربلا آفرین باشیم؛ نه کوفی مَنِش...
مهم اینه که تو هر جایگاهی که هستیم وظیفه مون رو درست انجام بدیم...
"کم کار پر مُدَعا نباشیم"...
طوری زندگی کنیم که در برابر وجدانمون، بتونیم بگیم: بیشتر از این از دستمون بر نیومد...
موسسه خیریه چیست و به چه فعالیت هایی می پردازد؟
موسسه خیریه یک نوع از کسب و کار است که معمولا نهادی مردمی است و به طور غیر انتفاعی در جهت رسیدگی به مشکلات مختلف فعالیت می نماید. به طور کلی این نوع از کسب و کار به یک موسسه خیریه و یا یک بنیاد که ممکن است به شکل دولتی و یا خصوصی فعالیت نماید، اشاره می کند. یک موسسه خیریه ممکن است به فعالیت های مذهبی، آموزشی و یا سایر فعالیت های مرتبط با منافع عمومی و بشر دوستانه بپردازد. قوانین هر موسسه خیریه بسته به این که در چه کشوری فعالیت می کند ممکن است متفاوت باشد. بنابراین قوانین و مفاد مالیاتی مرتبط با موسسه خیریه هم بستگی به قوانین کشوری که در آن فعالیت می کند دارد.
فاکتور های واجد شرایط خیریه بودن
فاکتور های واجد شرایط بودن از منطقه ای به منطقه دیگر و از کشوری به کشور دیگر متفاوت است و مدارک و الزامات مورد نیاز برای دریافت مجوز فعالیت های خیریه نیز بستگی به اینکه موسسه خیریه کجا ایجاد شده باشد دارد. موسسات خیریه باید بر اساس قوانین مالیاتی کشور خود عمل نمایند و همچنین حیطه فعالتشان باید به طور مشخص در محدوده ضوابط و مواد تعیین شده در مجوز فعالیتشان باشد.
بنیاد های خصوصی
بعضی از موسسات خیریه فعالیت های انسان دوستانه خود را به شکل خصوصی به انجام می رسانند. این نوع از موسسات منابع مالی و سرمایه اصلی برای به انجام رساندن اهداف خود را از طریق یک شرکت، خانواده، فرد و هر نوع منابع مالی شخصی تامین می نمایند و در صورت گسترش فعالیت هایشان به جمع آوری کمک های مردمی اقدام می نمایند.
کمک های مردمی با اهداف گوناگون و در جهت اجرای کمپین های مختلف خیریه جمع آوری می گردند.
بنیاد های عملیاتی و خیریه های عمومی
بنیاد های خیریه دولتی معمولا از طرف دولت حمایت های مالی دریافت می کنند و در بسیاری از موارد موسسه خیریه خصوصی و مردم نیز به این موسسات کمک مالی ارائه می دهند. موسسات خیریه دولتی به دنبال کمک های عمومی هستند و به ارائه خدمات اجتماعی می پردازند. از جمله موسسات خیریه دولتی در دنیا می توان به انجمن سرطان آمریکا، بنیاد کودکان ایدز الیزابت گلاسر و صندوق جهانی حیات وحش اشاره نمود.
معافیت مالیاتی موسسه خیریه
معافیت های مالیاتی که به یک موسسه خیریه تعلق می گیرد در کشور های مختلف قوانین مخصوص به خود را دارد. در ایران بر اساس موارد نقل شده از جانب رسانه مالیاتی ایران، کمک های نقدی و غیر نقدی به یک موسسه خیریه به ثبت رسیده، در صورتی که سازمان امور مالیاتی کشور بر درآمد و هزینه آن نظارت داشته باشد معاف از مالیات می باشد، این در صورتی است که کمک های مردمی توسط موسسه خیریه صرف اموری از قبیل امور زیر گردد:
تبلیغات اسلامی، تحقیقات فرهنگی، علمی، دینی، فنی، اختراعات، اکتشافات، تعلیم و تربیت، بهداشت و درمان،بنا و تعمیر و نگهداری مساجد و مصلاها و حوزه های علمیه و مدارس علوم اسلامی و مدارس و دانشگاههای دولتی، مراسم تعزیه و اطعام، تعمیر آثار باستانی، امور عمرانی و آبادانی، هزینه یا وام تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان، کمک به مستضعفان و آسیب دیدگان حوادث ناشی از سیل، زلزله، آتش سوزی، جنگ و حوادث غیرمترقبه دیگر مشروط بر اینکه درآمد و هزینه های مزبور به تایید سازمان اوقاف و امور خیریه رسیده باشد و همچنین ساخت، تعمیر و نگهداری مراکز نگهداری کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست در گروههای سنی و جنسی مختلف، مراکز نگهداری و مراقبت سالمندان، کارگاههای حرفه آموزی و اشتغال مصدومان ضایعه نخاعی، معلولان جسمی و حرکتی، زنان سرپرست خانوار و دختران خودسرپرست، مراکز آموزش، توانبخشی و حرفه آموزی معلولان ذهنی و کودکان نابینا، کم بینا، کم شنوا و ناشنوا و سایر مراکز و اماکنی که بتوانند در خدمت مددجویان سازمانهای حمایتی بهزیستی کشور قرار گیرند.
انواع فعالیت های سازمان های خیریه
همانطور که اشاره شد، موسسات خیریه به انجام فعالیت های مختلفی از قبیل امداد رسانی به فقرا و افراد کم توان، ایجاد و مدیریت بنا های تاریخی و ساختمان های عمومی، ارتقاء جامعه با ارائه خدمات اجتماعی، دفاع از امنیت عمومی، کودکان، حقوق مدنی و از بین بردن تعصبات و تبعیض و دیگر فعالیت های اجتماعی می پردازند.
منبع: نیکوکاران شریف
جایگاه نیکوکاری در ادیان - زرتشت
چهاردهم اسفند ماه هر سال به عنوان جشن نیکوکاری نامگذاری شده است. این جشن در گاه شماری زرتشتی که هر روز آن نامی برای خود دارند،"وَرَهرام"روز نام دارد. وَرَهرام نام یکی از روزهای خجسته در آیین زرتشتی و هنگامی است که در هر ماه زرتشتیان به نیایشگاهی که به نام شاورهرام ایزد نیز معروف گشته است رفته ضمن نیایش خداوند یکتا به داد و دهش نیز می پردازند. چهاردهم اسفند، آخرین روز ورهرام در هر سال است که روز نیکوکاری نیز نام گرفته است. داد و دهش در فرهنگ نیاکان ما از دیرباز جایگاه ویژه یی داشته است.
بینش اشوزرتشت بر مبنای نیکی و نیکوکاری استوار شده است. این آموزگار راستی از انسان ها می خواهد تا در زندگی دیگران نیز نقش سازنده و نیک داشته باشند و به همین روی در پیامش "خوشبختی را از آن کسی می داند که در پی خرسندی دیگران باشند."
اشوزرتشت پیروانش را به یک پیشی جویی(مسابقه) و رقابت در نیکوکاری سفارش می کند: "...هر یک از شما ، باید در کردار نیک از دیگری پیشی جوید و با این روش زندگی خود را خوش و خرم سازد". گات ها، هات 53، بند 5
در این بینش، انسان با پیمودن گاه های رازوزی(راه عرفان) بر آن است تا به خداوند نزدیک شود و با همین انگیزه باید برخی از ویژگی های پروردگار را در خود پرورش دهد. یکی از ویژگی های اهورایی، بخشندگی و داد و دهش بی پایان است.
از این رو، هر فرد نیز با پرداختن به نیکوکاری و داد و دهش که در بینش آموزگارش سفارش شده است، خشنودی اهورامزدا و روان آفرینش را فراهم خواهد کرد.
در پیام اشوزرتشت آمده است : "داد و دهش را که پسند اهورامزدا و از نیکوکاری است، از نیازمندان دریغ مدارید."
از یکسو دهش و نیکوکاری در فرهنگ زرتشتی کاری از روی نظم و حساب است. زیرا دهشمند بایستی کردار نیک خود را برای ارزش آن انجام دهد و باور داشته باشد که این عمل در ساختار آفرینش لازم و همراهی با بخشش نیک اهورایی است. به عبارتی دیگر، دهشمند برای ارزش و جایگاه کار نیک باید به نیکی روی آورد و دهش او، برای خودنمایی و رسیدن به مقام و جایگاه مادی دیگری نباشد.
در سرود" اشم وهو" که یکی از سرودهای ارزشمند اوستا است(هات 27 یسنا) آمده: اَشِم. وُهو. وَهیشتِم اَستی. اوشتا اَستی. اوشتا اهمایی. هیَت اَشایی. وَهیشتایی. اَشِم. برگردان آن:
اشویی(پیوستن به راستی ونیکوکاری) بهترین است. رسیدن به روشنایی و خوشبختی است. این خرسندی برای کسی است که برای ارزش اشویی نیکوکار گردد. انسان باید همراه با نظم اشا که هنجار و قانون جاودانه راستی در هستی است، همراه شود و در انجام نیکوکاری خود، تنها به پویندگی و بالندگی ارزش های انسانی چشم داشته باشد.
از سوی دیگر آیین زرتشت با دریوزگی و بیکاری مخالف است. او انسان های کاهل و کسانی که توانایی کار و کوشش دارند، ولی عادت به تنبلی کرده، ریاضت کشی و گدایی را برگزیده تا از دسترنج دیگران بهره مند شوند، نمی پسندد و یکی از روش های نیکوکاری را، ایجاد کار برای بیکاران می داند:
- "بیکاران را که اندام سالم دارند و توانایی انجام کار، به کار وادار سازید."
- "به اندازه یی کار به نیازمندان رسانید، تا بیکار و بدکار نمانند."
بزرگمهر، وزیر خردمند انوشیروان در نوشته خود "یادگار بزرگمهر" در ارزش نیکوکاری چنین می گوید: "چون دارایی گیتی، همه زودگذر و تباه شدنی و از میان رفتنی است، کسی که سزاوار داشتن است، یزدان با دهش نیکش بر او، فّر و بزرگی بخشد... توانگر گردد و از او کارهای بزرگ برآید. دارایی فراوان اندوزد، برترین جایگاه را گیرد و به بزرگی و شکوه رسد. او زندگیش دراز، فرزندش فراوان و نیکو، سخنش گیرا و دهش های نیکش به کار باشد."
آذرباد مارا سپند، موبد دانشمند دوران ساسانی برای پسرش که زرتشت نام داشت اندرزهایی نوشت که بخشی از آن درباره نیکوکاری است:
"پسرم نیکوکار باش... تا آنجا که می توانی از دارایی ات، داد و دهش کن، دل را شاد ساز، تا یزدان نیکی تو را بیفزاید..."
"پسرم بشنو، تو را می گویم...
بهترین بخشش ها دانش و خرد است، زیرا دارایی و خواسته پایان پذیر است و دانش و خرد پایدار...
به کار نیک گرای؛ زیرا هر که نیکی کند پاداش نیک یابد."
نیکو کاری و داد و دهش اکنون همانند گذشته در سنت و فرهنگ زرتشتیان به سه شیوه انجام می گیرد:
1 - نیاز
2 - اشوداد
3 - گهنبار خوانی
در شیوه نیاز، نیکوکار نسبت به توان مالی خود به صورت نقدی یا به صورت فرآورده های خوراکی و پوشاکی، دهش خود را در اختیار سازمان ها و انجمن های خیریه قرار می دهد تا موبد یا سامانگر آگاه به خواسته جامعه آن را در اختیار نیازمندان قرار دهد. در این نگرش، دهشمندی به صورت همگانی انجام می گیرد و بیگمان موجب گداپروری و تنبلی بین نیازمندان نخواهد شد.
در روش اشوداد، دهشمندی با پرداخت پول و چیزهای جابه جا شدنی نیست. نیاکان ما هدایای خود را به صورت اشوداد(وقف) که شامل زمین، خانه یا کشتزار بوده در اختیار نیایشگاه و ارگان ها قرار می دادند تا گردانندگان این مراکز که کارشان ساماندهی به اشودادها بوده از بهره چنین دارایی هایی، برای سودرسانی به نیازمندان بهره گیرند.
گهنبار: برگزاری جشن هایی است که شش چَهره(نوبت) در سال برگزار می شود و هر چَهره پنج روز ادامه دارد. در روزهای ویژه گهنبار، هر زرتشتی نسبت به توانمندی مالی خود به داد و دهش می پردازد. در اینگونه نیکوکاری دهشمند با تهیه نان، خوراکی های سنتی، میوه های گوناگون، آجیل و خشکبار در خانه خود و یا در تالار یک نیایشگاه، با فراخوان همگانی، چشم به راه مهمانان است تا از خوان او بهره مند شوند و از خوراکی های سنتی و لُرک(آجیل گهنبار) که فراهم شده به نسبت مساوی بهره مند شوند. گاهنبار که گونه ای از جشن نیکوکاری است پیوسته با سرور و شادمانی همراه بوده و در آن نیازمند و بی نیاز در کنار یکدیگر باشنده بودند و از داد و دهش ها بهره می گرفتند.
نسک نامه:
1. ستوت یسن، گاتهای اشوزرتشت و سرودهای وابسته به آن، علی اکبر جعفری، تهران انتشارات فروهر1359
2. نیکوکاری، دادودهش در ایران باستان، برهان ابن یوسف، تهران، انتشارات فروهر 1357
اندرزنامه بزرگمهر حکیم، برگردان، دکتر فرهاد آبادانی
3. اندرز آذرباد ماراسپندان، برگردان دکتر ماهیار نوابی
4. Association d'Etude Mondiale du Zoroastrisme
منبع: بخش پاسخگویی به سوالات سایتِ انجمن جهانی زرتشتیان
