آب های سطحی – رودخانه شاندیز – شاخه کنگ
طول این شاخه حدود 24 کیلومتر است و از ارتفاعات زنبورگاه و رئیس حیدر سرچشمه می گیرد. ارتفاع حداکثر این سرشاخه در حدود 2700 متر است. این رودخانه از دو شاخه فرعی تشکیل شده است.
منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند
آب های سطحی – رودخانه شاندیز – شاخه زشک
طول این شاخه در حدود 30 کیلومتر، ارتفاع سرچشمه حدود 2800 متر و ارتفاع حدأقل 1050 متر است. شیب متوسط این رودخانه 9/3 درصد و مسیر کلی آن شمال شرقی است. رودخانه از خط الرأس رشته کوه های بینالود و قله های زنبورگاه، گود زرد و سیاه خانی سرچشمه می گیرد. شاخه اصلی رودخانه زشک تحت عنوان رودخانه عبدالله در محلی به نام چشمه قلقلی به رودخانه کوچک ملحق و با عبور از روستاهای زشک، ابرده علیا و ابرده سفلی به شاخه های دیگر ملحق می شود.
منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند
آب های سطحی – رودخانه شاندیز
رودخانه مزبور از ارتفاعات بینالود کوه های سیاه خانی، زنبورگاه، کوه چمن و تیغ سیاه شروع می شود و پس از پیوستن شاخه های فرعی به نام های زشک بزرگ، زشک کوچک، کنگ و نغندر به دشت مشهد می رسد وسعت کل حوضه آبریز این رودخانه ها تا محل ایستگاه سرآسیاب حدود 199 کیلومتر مربع و متوسط حجم سالانه آن 20 میلیون متر مکعب گزارش شده است. کیفیت آب این رودخانه برای مصارف شرب و کشاورزی مناسب است. سیلاب این رودخانه در تغذیه آب زیرزمینی دشت مشهد نقش مؤثر دارد.
منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند
آب و هوا و اقلیم
به طور کلی آب و هوای استان خراسان بر اساس تقسیم بندی آمپرزه از نوع نیمه خشک تا خشک سرد متغیر است. کمی نزولات جوی و شرایط مورفولوژیک و هیدرولوژیک در مجموع سبب گردیده است که رودخانه های بزرگ در این استان وجود نداشته باشد. با این وجود از رودخانه هایی که دارای سرشاخه های آب ائمی هستند می توان از کشف رود نام برد.
بر اساس تقسیم بندی کوپن، آب و هوای منطقه مورد نظر در مقیاس ماکرو از نوع B یعنی بری و خشک است؛ که در آن میزان تبخیر بیش از بارندگی است. در تقسیم بندی فرعی اقلیم محدوده مورد نظر تحت تأثیر شرایط آب و هوایی استپی یعنی حد فاصل اقلیم خشک و اقلیم مرطوب قرار می گیرد. وجود تابستان های گرم و زمستان های نسبتاً سرد از ویژگی های آب و هوای استپی است.
بررسی های هواشناسی نشان می دهد که میزان درجه حرارت در منطقه از شمال غرب به سمت جنوب و شرق افزایش می یابد. با توجه به شرایط میکروکلیماتولوژی در ارتفاعات، گرادیان حرارتی در کاهش درجه حرارت نقش مؤثری دارد.
بر اساس گزارش های موجود، متوسط حداکثر درجه حرارت 25 درجه سانتیگراد و متوسط حداقل درجه حرارت 4- درجه سانتیگراد ثبت شده است. هم چنین متوسط درجه حرارت هوا در ایستگاه سینوپتیک مشهد حدود 13/5 درجه سانتیگراد اندازه گیری شده است.
رطوبت نسبی منطقه بین 40 تا 68 درصد ثبت شده است که بالاترین میزان آن مربوط به فصل زمستان است. میانگین تعداد روزهای یخبندان در ایستگاه مشهد حدود 97 روز ثبت شده است؛ اما در منطقه مورد نظر خصوصاً در ارتفاعات و دره ها، بیشتر از این میزان و حدود 91 تا 118 روز می باشد و متوسط میزان بارندگی که به صورت باران، برف و تگرگ است حدود 234 میلیمتر گزارش شده است.
توده های هوا
بادها از جمله جریانات هوایی هستند که وضعیت اقلیمی منطقه را تحت تأثیر قرار می دهند. در محدوده مورد نظر به طور کلی سه جریان هوایی مشاهده می گردد:
الف) جریان هوای شمال غربی زمستانی با رطوبت نسبتاً زیاد که با خود ابرهای باران زا همراه دارد و موجب بروز بارندگی، ریزش برف و رگبار می گردد.
ب) جریان هوای شمال شرقی تابستانی که از سمت ارتفاعات بینالود می وزند و در اعتدال هوای ناحیه نقش قابل توجهی دارد.
ج) جریان هوای شمال شرقی زمستانی که با کاهش دما و سوز همراه است.
منابع آب هیدرولوژی
منطقه مزبور جزئی از حوزه بزرگ آبخیز را شامل می شود و بخشی از حوضه بزرگ قره قوم است و کشف رود به عنوان یکی از سرشاخه های آن زهکش دشت مشهد بوده و رواناب حاصله از دامنه شمالی بینالود به سمت هریرود و در نهایت به کویر قره قوم جاری می گردد. رودخانه مزبور تا حدود سال 1345 دارای دربی پایه بود.
لکن به دلیل حفر بی رویه چاه های عمیق در دشت، به تدریج خشک گردید و تنها در موقع بارندگی های شدید و حرکت هرز آب ها، سیلاب در آن جاری می گردد و سرشاخه های عمده آن در شهرستان طرقبه شاندیز عبارتند از: زشک، کنگ و نغندر(رودخانه شاندیز)، مایان، دهبار و جاغرق(رودخانه های بند گلستان)، مج، مغان و شلگرد، (رودخانه های بند طرق) می باشد. کمبود شدید آب در دشت مشهد «اعم از زراعی و آب مصرف شهری و صنعتی» افت سفره های آب زیرزمینی در سالیان اخیر باعث گردیده تا سه مورد سدهای کارده، طرق و دوستی احداث گردد.
منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند
جغرافیای طبیعی شهرستان طرقبه شاندیز - موقعیت، حدود، وسعت
شهرستان طرقبه شاندیز در موقعیت جغرافیایی 59 درجه و 2 دقیقه تا 59 درجه و 36 دقیقه طول جغرافیایی از نصف النهار مبدأ و 36 درجه و 5 دقیقه تا 36 درجه و 32 دقیقه عرض جغرافیایی از خط استوا در شمال شرق کشور ایران و مرکز استان خراسان و غرب و شمال غرب شهرستان مشهد قرار گرفته و و محدود است از شمال به چناران و از جنوب به بخش احمدآباد شهرستان مشهد و بخش زبرخان شهرستان نیشابور و از شرق به بخش مرکزی شهرستان مشهد و از غرب به شهرستان نیشابور.
مساحت شهرستان طرقبه شاندیز حدود 1200 کیلومتر مربع و جمعیت آن در سال 1385، 50665 نفر بوده است. حالت تراکمی آن متوسط و جمعیت نسبی آن 2/31 نفر در هر کیلومتر مربع می باشد.
شهر طرقبه در 59 درجه و 22 دقیقه طول جغرافیایی و 36 درجه و 18 دقیقه عرض جغرافیایی در ارتفاع 1284 متری از سطح دریا قرار گرفته است و شهر شاندیز در 59 درجه و 17 دقیقه طول جغرافیایی و 36 درجه و 23 دقیقه عرض جغرافیایی در ارتفاع 1400 متری از سطح دریا قرار گرفته است.
منبع: کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طرقبه شاندیز / نویسنده: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، فاطمه بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی / ناشر: پارند
راهنمای شهرستان طرقبه شاندیز
ناشر: خانه پژوهش
نوبت چاپ: آبان 1386
شابک: 8-55-9969-964-978
رده بندی کنگره: 1389 4آ7ر/2103 DSR
رده بندی دیویی: 955/8228
شماره کتابشناسی: 2182055
مشخصات ظاهری: 152 صفحه – مصور – رنگی
طراح جلد و صفحات: سمیه فرهمند
ویراستار: علیرضا خسروجردی
لیتوگرافی: افق اسکنر
انتخاب عکس و عکاس هنری: مهندس بابک آریانژاد
خوشنویسی روی جلد: امید مقیمی
ناظر چاپ: سعید کریمیان
مدیر اجرایی: لیلی محمودی
روابط عمومی: سمیه ترقی
دیدنی های مشهد و طرقبه شاندیز
نویسنده و محقق: محمدرضا شیخ
ناشر: انتشارات محقق
نوبت چاپ: بهار 1391
شابک: 9-90-8672-964-978
رده بندی کنگره: 9ش83ش/2121 DSR
رده بندی دیویی: 955/822042
شماره کتابشناسی: 683390
مشخصات ظاهری: 280 صفحه – مصور – رنگی
ناظر علمی بخش تاریخی: محمود طغرایی - کارشناس معاونت میراث فرهنگی
تایپ: فاطمه صدری
لیتوگرافی: مشهد اسکنر
صفحه آرا: مهدی مرشدلو
طرقبه؛ ستاره گردشگری خراسان رضوی
مولفین: غلامحسین نوعی، فاطمه نوعی
ناشر: سخن گستر
نوبت چاپ: اول – پائیز 1394
شابک: 3-505-247-600-978
رده بندی کنگره: 1394 9ن7ر/DSR2103
رده بندی دیویی: 955/8228
شماره کتابشناسی: 3973004
مشخصات ظاهری: 228 صفحه – مصور – رنگی - 24x23 سانتیمتر
مجری: انجمن پارسه - دوستداران میراث فرهنگی
طرح جلد: وحید ابوعلی
تدوین متن فارسی: غلامحسین نوعی، فاطمه نوعی
ویراستار متن فارسی: لیلا ساجع
مترجم انگلیسی: محسن کافی، امیر عزتی، زیر نظر دکتر حسام الدین شهریاری
ویراستار انگلیسی: دکتر رجبعلی عسگرزاده طرقبه
مترجم عربی: دکتر بلاسم محسنی
طراح گرافیک: عطاءاله ضیائی
خوشنویس عنوان: محمد کریمی طرقبه
ناظر کیفی: سازمان فرهنگی شهرداری طرقبه
عکاسان: حمید هاشمی پور، بسیم قمرلو، محسن موسوی زاده، رضا ردل، محسن رحیمی عنبران، محمد میان بندی
موزه های ماندگار
رد پای چهل هزار ساله
(جلد دوم)
معرفی سنگ نگاره های شهرستان طرقبه شاندیز
و بخشی از استان خراسان رضوی
مولفین: حسین بازوبندی، فاطمه بازوبندی، ستاره بازوبندی، طلعت ارفعی، جواد ارفعی
ناشر: پارند
نوبت چاپ: اول – زمستان 1392
شابک: 3-6-91056-600-978
رده بندی کنگره: 1389 2ب7ن/GN799
رده بندی دیویی: 709/01130955
شماره کتابشناسی: 2537654
مشخصات ظاهری: 116 صفحه – مصور – رنگی
طرح جلد: وحید ابوعلی
موزه های ماندگار
رد پای چهل هزار ساله
(جلد اول)
معرفی سنگ نگاره های شهرستان طرقبه شاندیز
و بخشی از استان خراسان رضوی، سمنان، یزد
مولفین: حسین بازوبندی، ستاره بازوبندی، جواد ارفعی
ناشر: راهیان سبز
نوبت چاپ: دوم – زمستان 1392
شابک: 5-99-5288-600-978
رده بندی کنگره: 46521-89م
رده بندی دیویی: 153/3/24 G
شماره کتابشناسی: 2022451-89 م
مشخصات ظاهری: 96 صفحه – مصور – رنگی
طرح جلد: وحید ابوعلی
عکس ها: راضیه وجدانی، حسین بازوبندی، جواد حسین پور
