مفاخر طرقبه – شهدای طرقبه – بخش دوم کتاب باغ ماهی ها – خاطرات شهید حسین جمعی

دم سیاه نشست روی پشت بوم حاج عبدالکریم. یک لگد و یک پس کله گی، داد زد:«حسن بدو!»

جُل سیاهو برداشتم و پریدم روی دیوار خودمون و بعد روی پشت بوم حاج علی اکبر و میزا آقا و بعد چسبیدم به ستون روسی برق و سُر خوردم پایین و در حالی که تیغه های تیز چوب روسی رفت توی تنم، داد زدم و دویدم در خونه ی نعمت، که دیدم اصغر داره تور به دست از نردبون می ره بالا. پریدم روی دیوار و رفتم روی پشت بوم حاج عبدالکریم و جل سیاهو پرتاب کردم سمت دم سیاه و دم سیاه پرید. اصغر یک پاره آجر پرتاب کرد طرفم، سرمو چرخوندم، پاره آجر هُفّی کرد و موهامو رقصوند و منو از نُک دیوار انداخت روی ایوون نعمت. حاج بی بی پرید بیرون. من پریدم توی حیاط و خودمو کوبیدم به در حیاط. صدای حاج بی بی بلند شد و من توی کوچه بودم که نفرینای حاج بی بی پخش شد توی کوچه و من توی حیاط خونمون بودم.

حسین نشسته بود و دم سیاهو چسبونده بوده به صورتشو داشت نازش می کرد.

ـ من نمی ذارم تو رو از من بگیرن. مگه نه حسن؟!

ـ آره داداش. ما نمی ذاریم!

و من داشتم تیغ های تیز چوب های ستونو از تنم در می آوردم که حسین، کفترا رو به آغل کرده بود و رفته بود نشسته بود پای دار قالی. بی بی همیشه برای ما کشیک می کشید. تا آقاجون می اومد، داد می زد: «حسن! حسین! آقاتون اومد».

از اولش آقاجون با کفتربازی مخالف بود، تا آخرشم کوتاه نیومد. یه روز حسین همه ی پس اندازشو برداشت و رفت چهل پنجاه تا کفتر گرفت و آورد ریخت توی آغل.

رفته بود اکابر که آقاجون از در دکون اومد. رفت پایین، کفترا رو که دید، کُفرش در اومد. یکی یکی ولشون کرد توی دل تاریک شب. من از بالا، پشت پنجره، صورتمو چسبونده بودم به شیشه. کفترا یکی یکی معلق می زدند و این ور و اون ور می پریدند. من چسبیده بودم به دامن بی بی و گریه می کردم. آقاجون غرغر می کرد. دست و پاش می لرزید. بی بی هیچی نمی گفت. نمی ترسید! احترام آقاجونو داشت. آقاجون خیلی دوسش داشت.

حسین که نصفه شب از اکابر اومد، با هم رفتیم پایین. نشستیم کنار تور کفترا و حسابی گریه کردیم؛ هردوتایی. آخر سر، حسین با چشای گریون اومد دو زانو نشست کنار آقاجون تا نمازش تموم بشه. برای اولین بار، توی چشمای آقاجون نگاه کرد. با چشمای پر از اشک، در حالی که بغضش توی گلوش داشت دل دل می زد، گفت: «آقاجون ولشون کن! من می خرم، شما ول کن! من هی می خرم، شما باز ول کن ببینم آخرش کی خسته میشی!»

آقاجون بلند شد.

ـ استغفرالله!

هی حسین خرید، هی آقاجون... . آخر سر ...

اون شب من توی یک پله ی کرسی خوابیده بودم و حسین توی اون پله. بی بی اون گوشه ی خونه داشت سبد می بافت. دست و پاش یخ کرده بود. علی و مهری و بقیه، اون اتاق بودند. ما یک پَرو رها کرده بودیم توآسمون، داشتیم فوت می کردیم زیرش. می رفت طرف حسین، فوت می کرد نمی ذاشت بشینه؛ می اومد طرف کم، فوتش می کردم و نمیذاشتم بشینه. داد می زدیم. سوت می زدیم. خودش برای خودش یه پا کفتر بازی شده بود. چند بار داداش علی غُرغُر کرده بود که: «آخه مثلاً ما داریم درس می خونیم!»

کی گوشش به این حرفا بدهکار بود!

من گفتم: «حالا که آقاجون نمی ذاره کفتر بازی کنیم، پربازی که می تونیم بکنیم!»

بی بی غرید که: «خدا قسمت نکنه! یه الف بچه، چه زبونی هم در آورده!»

یکهو آقاجون اومد. پر افتاده طرف من. هر دوچشمامونو بستیم، انگار خوابیم.

بی بی سرفه کرد. مهری ساکت شد. آقاجون کتش رو در نیاورده، گفت: «باز کفتر آوردی؟» و رفت که ... .

من و حسین چشمامونو باز کردیم. مال اون پر اشک بود. بی بی بلند شد. آشغالای ارغوان(خیبیش) از روی دامنش ریخت روی زمین. جلو آقاجون وایستاد.

ـ حاج آقا چی کار می کنی؟! چرا این بیچاره هارو آواره می کنی؟! اونا چه گناهی کردن که شما بابا و بچه ش، هر دو لجبازین؟! من نمیذارم! ... با همه ی احترامی که برات قائلم، نمی ذارم دست به کفترا بزنی!

آقاجون پاهاش سست شد. نشست. هرچی داشت، از بی بی بود؛ خودش همیشه می گفت.

پر اومد طرفم. حسین فوت کرده بود. من یک فوت قایم زدم زیر پر. یه نسیم از پنجره زد زیرش. بلند شد، چرخید و چرخید، رفت نشست روی سر آقاجون. آقاجون پرو از روی سرش برداشت. ما رفتیم زیر کرسی. صدای استغفرالله آقاجون خیلی دور بود. زغال های گرفته ی بی بی جون از زیر خاکستر می درخشید و مثل شب پرستاره زیر کرسی رو روشن کرده بود. یکهو دو تا پای مردونه اومد زیر کرسی و ما خوابمون برده بود.

 

منبع: کتاب "باغ ماهی ها" – داستان هایی واقعی از زندگی شهید حسین جمعی – مسئول محور برون مرزی بارزان عراق / نویسنده: قاسم رفیعا / ناشر: توس گستر

 

مفاخر طرقبه – شهدای طرقبه – بخش اول کتاب باغ ماهی ها – خاطرات شهید حسین جمعی

عمو شکلاتی که آمد، همه دویدند طرفش و داد زدند: «عمو شکلاتی! عمو شکلاتی!»

او هم با عینک ته استکانی، نگاهی به بچه ها کرد و دستش رفت توی جیبش و آبنبات های ترش رنگ به رنگ که به شکل قلب بود، بین بچه ها قسمت شد. معصومه که داشت برای سی و هشتمین روز، جلو خونه رو آب رو جارو می کرد و با حسرت به تماشای پسر ها ایستاده بود، با صدای خشن شیخ ابوالقاسم، میخکوب شد و زد به دالان و در چوبی حیاطشان، ترقی صدا کرد و هیچکس سرخی لپ های او را ندید که از خجالت گل انداخته بود و شیخ ابوالقاسم هنوز با خود غرغر می کرد که:«چه معنی دارد دختر تو کوچه ولو باشد!»

 نادر رفت جلو شیخ ابوالقاسم و توی چشمانش خیره شد و در حالی که می خواست مانع پایین رفتن شکلات هم بشه، گفت:«باید چهل روز در خونه رو آب و جارو کنه که خضر بیاد به دیدنش و آرزوهاشو برآورده کنه. شاید شوهر کنه بیچاره!»

شیخ ابوالقاسم اما دیگه رفته بود. شیخ ابوالقاسم نه شیخ بود و نه کدخدا. فقط همه حیثیت کوچه بود و همه کاره و مرشد اهل محل و آقا.(طرقبه ای ها به سادات می گویند آقا).

ما داشتیم آبنبات می مکیدیم و چه قدر خوشمزه بود و معصومه سرشو از دالان بیرون آورده بود و رد عبور شیخ ابوالقاسمو پی می گرفت و نگران بود که آیا اگه بین جارو زدن وقفه بیفته، درسته یا باید از اول شروع کنه.

ما اما خوشحال از اینکه پسریم و آزاد از هفت دولت؛ لااقل تا پنج سالگی که بتونیم فرق شونه و پَکی رو بفهمیم و بریم پای دار قالی،‌ بازی می کردیم و کوچه ی آسیا رو روی سرمون می گذاشتیم.

کنار رودخانه، کمی بعد از درخت گردوی مشرف به آب و بعد از پل فلزی که می گویند با بتون ساروج و سفیده ی تخم مرغ درستش کردن، زیر تپه ی خاکی سربلندی ها، یک دیوار خرابه بود که می گفتن یه روزی آسیاب بوده و حالا که هیچ، اما اسمش روی کوچه ی پر شیب آسیا مانده بود.

طرقبه ای ها دوست دارند بسیاری از اسامی را به شدت مخفف کنند. اگر می گویند آسیا، قاره ی آسیا منظورشان نیست. کوچه ی آسیا یعنی کوچه ی آسیاب. پسخله یعنی پسرخاله. خنه باد یعنی خانه ات آباد و اگر قرار باشد آدم نا آشنایی با یک طرقبه ای غلیظ هم صحبت شود، تقریبا‌ً چیزی نمی فهمد.

کوچه ی آسیا اون روز ها به قدر یک نیسان بیشتر جا برای رد شدن نداشت. یک دفعه داداشم بین یک نیسان و دیوار مانده بود و شانه اش شکسته بود. خوب بود له نشده بود! زمستون که می شد، برف همه پشت بوما می آمد توی کوچه و تو باید سو می زدی برای خریدن نون از سر کوچه.(برف هم اون زمونا!)

مردم طرقبه، کوچه ی ما را آسیا صدا می زدند؛ اما بیشتر می اومد که کوچه ی سادات صدا بزنند. بیشتر سادات طرقبه، توی کوچه ی آسیا زندگی می کردند. عیدغدیر که می شد، صبح تا شب، کوچه ی آسیا پر می شد از سلام و صلوات. تازه اونایی که خودشان سید نبودند یه نسبتی با سادات داشتند. مثلاً مادر من از سادات بود و آخوند مکتبی. کلی شاگرد داشت و چه جبروتی و چه سوز ترکه ی ارغوانی، اما پدرم پاچناری بود. خدا رفتگان شما رو بیامرزه! برای همین، ما اگر چه سید نیستیم، همه فکر می کنند سیدیم و ما هم زیاد مقاومت نمی کنیم.

در کوچه ی آسیا، یا پدر، یا مادر و یا هر دو سادات اند و اکثر زن ها از قدیم سبدبافی می کردند و مردها قالی بافی، که حالا هر دو نابود شده است. وقتی تب اسم گذاشتن بالا گرفته بود، هر روز می دیدی یه اسم تازه روی کوچه گذاشتن. یک روز، کوچه ی سادات، یک روز کوچه ی پنج تن، یک روز کوچه ی موسی بن جعفر(ع)، ولی مردم هنوز می گفتن کوچه ی آسیا. اونا عادت کرده بودند به آسیا؛ بدون این که آسیایی باشد.

حالا توی زمین افتاده ی آسیا دو تا ویلای بزرگ و شیک ساختن. ماشین های آخرین سیستم با آدم های سانتال مانتال از ما بهترون، هفته ای ماهی یک بار می آن به صفا. بعضی از خونه ها رفتن به عقب و کوچه خیلی بزرگ شده. شهرداری آسفالتش کرده و چند خانه ی دو و سه طقبه هم داخلش ساختن. شیب کوچه هنوز هست؛ اما شانه ی هیچکس بین نیسان و دیوار گیر نمی کنه! انگار دست فرمونا بهتر شده از قدیم! اما یه فرق بزرگ دیگه هم کرده. کوچه ی آسیا یه اسم تازه پیدا کرده؛ اسمی که آسیا که هیچ، اروپا و آمریکا هم نمی تونه عظمتش رو درک کنه. هرچند هنوز بعضی می گن کوچه ی آسیا؛ ‌اما وقتی با افتخار از کوچه ی خودشون یاد می کنن، اسم شهید جمعی رو روی کوچه می ذارن. کوچه ی شهید جمعی با اسم قشنگش خیلی وقته که روی زبونا افتاده. مخصوصاً توی عید غدیر که ولوله ی آدماست.

کمتر کسی توی کوچه ی آسیا لب به سیگار می زد. اگه یه وقتی زن ها جمع می شدن توی کوچه ی ما، رد می شدیم و زیر لب می گفیتم: «زنان کوچه نشین، عروس شیطان اند!» و از این حرف ها.

کوچه ی آسیا پاک بود و طرقبه پاک بود و سبز. زنده بود وکاه گلی. اصیل بود و با شکوه و ما هنوز مهم نشده بودیم و قیمت خانه ها بالا نرفته بود و از کنار هر خانه ای که رد می شدی، صدای اوستای قالی بافی بود که نقشه خوانی می کرد و صدای شانه و احتمالاً رادیو که داشت موسیقی پخش می کرد و صدای خروس و موسی کوتقی که فضا را پر کرده بود.

چه طور می شد که اسم کوچه تغییر یافت؟ حسین جمعی که بود؟ من چه قدر می شناختمش؟ حالا چه قدر می شناسمش؟

امروز دارم به این فکر می کنم که چه قدر برام اهمیت داشته که به شهید جمعی فکر کنم و حالا چرا دارم بهش فکر می کنم و دوست دارم در موردش بدونم. ولی آن روز، فقط به شیخ ابوالقاسم فکر می کردم که چطور با آن قبای بلند و شال پیچ سرش ابهتی داشت برای ما و آن چارق های سفید و آن پاهای پر از کبره و بدون جوراب و آن تنبان پاچه گشاد و کهنه که کرباسی بود و زخمت.

ما از شیخ ابوالقاسم نمی ترسیدیم؛ اما حسابی احترامش را داشتیم. روزی که مرد، کوچه ی آسیا سیاه پوشید و هیچ گاه لباس سیاهشو از تنش در نیاورد.

در تمام اون مدتی که شهید جمعی می جنگید، ما هم در حال جنگیدن بودیم. درست زیر خونه پدری شهید جمعی سو زده بودیم و سنگر ساخته بودیم. دائم بین کوچه آسیا و سربند الستی، جنگ بود. اونا از ما قدرتمندتر بودند. سنگراشون درست مثل سنگر های واقعی بود؛ با کیسه ی شن. ما دو نوع سنگر داشتیم؛ یا سو زده بودیم تو دل تپه ی خاکی، کنار منزل پدری شهید جمعی، یا خونه ی بالا درختی درست کرده بودیم و می رفتیم روی درخت. اما سربندی ها توی کارشون جدی تر بودند. ما دائم با هم می جنگیدیم و چشم دیدن همدیگه رو نداشتیم. پیرزنا نفرینمان می کردند و می گفتند: «خدا هدایتتون کنه! شما اگه جنگ نکنین، جنگ تموم میشه».

و ما حتی به این حرف ها فکر هم  نمی کردیم و دائم با هم می جنگیدیم. کار، گاهی به جنگ های داخلی می کشید؛ یعنی سربندی ها از راه می رسیدند و وارد کوچه ی ما می شدند و ما به پشت بام ها پناه می بردیم و با سنگ به سربندی ها حمله می کردیم. گاهی صبح تا شب با هم می جنگیدیم و شب، مسجد موسی بن جعفر(ع) شله می خوریم و روضه گوش می کردیم. انگار ماجرای شب ها با روز ها فرق داشت.

این اواخر، پاچناری ها و ما تصمیم گرفتیم و با بخشی از سربندی ها ائتلاف کنیم و سنگرهای سربندی ها را بگیریم. توی روز جشن، از حوالی بند مَلِک به سربندی ها حمله کردیم و آن ها با تمام قوا ما را قلع و قمع کردند. ما تقریباً شکست خورده بودیم و دیگر به سربند الستی چشم نداشتیم. اما اتفاقی باعث شد جنگ های ما خاموش شود. آن هم جنگ واقعی بود. یکی از سردسته های سربندی ها رفت جبهه و اسیر شد و تا پایان جنگ، مهمان عراقی ها بود و دیگری...

غروب یک روز تابستانی، خبر رسید علی خودش را به دار آویخته. ما از کوچه ی آسیا و سربندی ها از کوچه پس کوچه ها سرازیر شدیم به بند ملک و بعد اشتره که برکه ی زیبایی در دل رودخانه بود. روی علی را با پارچه پوشانده بودند. علی سعی کرده بود با تهدید به خودکشی، رضایت پدر را جلب کند. طناب را آویزان کرده بود. صدایی شنیده بود و به تصور این که پدر در حال آمدن است، خود را رها کرده بود. غافل از این که صدایی که شنیده بود، صدای علف درو کردن پیرمرد ناشنوای همسایه بوده، نه پدر. دومین فرمانده سربندی ها هم خاموش شد و جنگ ها خوابید. ما با هم می جنگیدیم و با هم دوست بودیم. بعد از جنگ های بچگانه ی ما، سال ها باز هم جنگ ادامه پیدا کرد و کوچه ها با اسم شهدا مزین شد. کوچه ی شهید ضرغام زاده، کوچه ی شهید جمعی، کوچه ی شهید... .

 

منبع: کتاب "باغ ماهی ها" – داستان هایی واقعی از زندگی شهید حسین جمعی – مسئول محور برون مرزی بارزان عراق / نویسنده: قاسم رفیعا / ناشر: توس گستر

 

مفاخر طرقبه – شهدای طرقبه – مقدمه کتاب باغ ماهی ها – خاطرات شهید حسین جمعی

به نام خداوند مهربانی، که ما را برای شناختن آفرید. خدایی که در همین نزدیکی است. خدایی که ما را بهتر از خودمان می شناسد و برای لحظه لحظه ی ما حکایتی را تدارک دیده است. خدایی که به ما آموخته است لحظه لحظه ی زندگی مان را برای تغییر و تحول بسازیم و ایمان بیاوریم که می توانیم متفاوت باشیم و دوباره شروع کنیم و دوباره برای فردا و به سمت افقی تازه گام برداریم. حقیقت این است که شهید حسین جمعی را بسیاری نمی شناسند و بسیاری دیگر گمان می کنند او را می شناخته اند. در هر دو صورت، شخصیت واقعی این شهید بزگوار که در گمنامی، سرداری شکوهمند بوده است، همیشه پنهان خواهند ماند. مردی که اسطوره راز آلودی بوده است و هرگز کسی به خوبی او را نشناخته است. شهید بزرگواری که هرگز نخواسته حتی بعد از شهادتش راز های زندگی اش برای مخاطبان آشکار شود. به همین خاطر است که مادرش را خیلی زود با خود به ملکوت می برد و بزرگ ترین منبع اطلاعاتی مرا می گیرد. شهید جمعی، دو برادر و سه خواهر بزرگوار دارد که من توانستم تنها با یکی از آن ها گفت و گو کنم. شخصیت متفاوت و راز آلود شهید جمعی باعث می شد بیشتر منابع من از توضیح درباره ی روحیات و شخصیت وی عاجز باشند. حقیقت این است که حسین جمعی ساکن کوچه ی آسیا، با حسین جمعی(ابوالفضل خوش بیان)، مسئول محور بارزان عراق، خیلی فرق داشته است و زمانی که قصه ی رشادت هایش برای همشهریانش بیان می شود، همه با حیرت به این داستان ها گوش فرا می دهند. عده ی معدودی از بچه های طرقبه، آن هم در حد محدود و صرفاً در دوران مسئولیت شهید جمعی در پدافند هوایی غرب کشور، با فعالیت های او آشنایی داشته اند و زمانی که به عنوان مسئول محور بارزان به آن منطقه اعزام می شود، همین ارتباط هم قطع می شود و دیگر کسی از حوزه ی جان فشانی شهید جمعی خبر ندارد. جز هم رزمانش که کمتر طرقبه ای هستند و بیشتر کُرد و... .

به هر حال، اگر این کتاب با وجود این محدودیت ها به نتیجه رسید و حالا در منظر نگاه شما قرار دارد، با لطف بی دریغ کسانی بود که هرگز حمایتشان را از خاطر نمی برم. همسر مهربان شهید جمعی، سرکار خانم محمودی، که با وجود زندگی سه ساله با شهید، کمتر توانسته بود با آرامش از محضر شهید بهره ببرد و زندگی خود و فرزند عزیزشان را وقف راه او کرد تا آرزوهای سبز و جاودانه اش تحقق یابد. بزرگانی چون باقر مهدیان، سید محمود محمودی و حسین جلایر که رفقای نزدیک شهید جمعی بودند و با وجود گذشت دوران مدید از آشنایی، همه ی تلاش خود را برای به نتیجه رسیدن این اثر به کار بستند. عزیزان مهربانی چون آقایان محمد مهدیان، محمد مصور، رضا جمعی، سیدرضا پور موسوی و حسن جمعی و هم رزمان شهید، آقایان ورنیک، سبحانی و میرزایی که خاطرشان مرا در رسیدن به درک قریب و درستی از شهید، یاری کرد. حقیقت روشن این است اگر لطف مهربانانه ی برادر عزیزم جناب سرهنگ احراری، مدیر کل حفظ آثار و نشر های ارزش های دفاع مقدس خراسان رضوی و برادران عزیزم سید علیرضا مهرداد، سید سعید موسوی و بهروز رحیمی نبود(این بزرگان هم درجات بالایی دارند؛ ولی ذکر نمی کنم. چرا که به همان برادری، بیشتر افتخار می کنم.)، هرگز در این زمان محدود، این اثر به چاپ نمی رسید و به محضر مبارک شما دخیل نمی بست. امیدوارم وقتی این کتاب را می خوانید، از شهید جمعی و پدر مرحوم من هم با صلواتی یاد کنید که هر دو ساکن کوچه ی آسیا بودند.

این کتاب، تنها به این خاطر به اسم«باغ ماهی ها» مزین شده است که برای ماهی هایی نوشته شده که در برکه رشد یافته اند و درک درستی از دریا ندارند. ماهی هایی که در معرض انواع حوادث قرار دارند و هر آن ممکن است مسموم شوند، صید شوند و یا از بی آبی تلف شوند. بیایید هوای ماهی ها را داشته باشیم. بچه های ما نیازمند آبی زلال و پاک اند. آن ها نه ماهی سیاه کوچولو هستند و نه کوسه های وحشی. آن ها همان ماهی های قزل آلا هستند که گوشت تنشان برای بعضی خیلی لذیذ است!

 

منبع: کتاب "باغ ماهی ها" – داستان هایی واقعی از زندگی شهید حسین جمعی – مسئول محور برون مرزی بارزان عراق / نویسنده: قاسم رفیعا / ناشر: توس گستر

  

مفاخر طرقبه – شهدای طرقبه – معرفی کتاب باغ ماهی ها – خاطرات شهید حسین جمعی

 

مقدمه

خاطره اول

خاطره دوم

خاطره سوم

خاطره چهارم

خاطره پنجم

خاطره ششم

خاطره هفتم

خاطره هشتم

خاطره نهم

خاطره دهم

خاطره یازدهم

خاطره دوازدهم

خاطره سیزدهم

خاطره چهاردهم

خاطره پانزدهم

خاطره شانزدهم

هفدهم: بخشی از وصیتنامه

هجدهم: کوچه باغ نگاه(تصاویر کتاب)

 

* * *

 

شناسنامه کتاب:

نام کتاب: باغ ماهی ها – نگاهی گذرا به زندگی باشکوه شهید حسین جمعی – فرمانده محور برون مرزی بارزان عراق و مسئول پدافند هوایی کردستان

نویسنده: قاسم رفیعا

ویراستار: جعفر عشقی

طراح گرافیک و صفحه آرایی: محمد صادق زاده

مشخصات ظاهری: 136 صفحه - مصور

ناشر: توس گستر

شابک: 1-7-91314-600-978

رده بندی کنگره: 1389 2ب62ف/8075PIR

رده بندی دیویی: 62/3فا8

شماره کتابشناسی ملی: 1998305

لیتوگرافی، چاپ و صحافی: شهر چاپ خراسان(روزنامه خراسان)

........................................

این کتاب با حمایت اداره کل حفظ آثار و نشر ارشهای دفاع مقدس خراسان رضوی به انتشار رسیده است.

 

منبع: کتاب "باغ ماهی ها" – داستان هایی واقعی از زندگی شهید حسین جمعی – مسئول محور برون مرزی بارزان عراق / نویسنده: قاسم رفیعا / ناشر: توس گستر

 

مفاخر طرقبه – استاد علی باغبانباشی – بخش ششم؛ آلبوم خاطرات

 

منبع: کتاب "قهرمان" – روایتی کوتاه از زندگی و خاطرات دونده سال های دور – استاد علی باغبانباشی / تنظیم و نگارش: سیده محدثه مؤذنی راد / انتشارات: بوی شهر بهشت

 

مفاخر طرقبه – استاد علی باغبانباشی – بخش پنجم؛ هوشیار باشیم

زندگی خوش

بعد از اولین مسابقه دو و میدانی در تهران، علی باغبانباشی در همین شهر ساکن می شود و به استخدام وزارت معدن و اقتصاد در می آید و با بانو (بتول روحانی) در سال ۱۳۲۹ پیوند ازدواج می بندد که ثمره آن سه فرزند دو پسر و یک دختر می شود. چند سال بعد، همسرش بر اثر سرطان مغز، بیمار و فوت می کند. علی بعد از ۸ سال، با بانو زهرا سرایدار که از اهالی طرقبه است ازدواج می کند و ثمره آن دو فرزند دختر و پسر است. خانواده باغبانباشی امروز ساکن مشهدند و در سایه مهربانی امام رضا(علیه السلام) در کنار پدر قهرمانشان روزگار می گذرانند.

علی مردی مهمان نواز و مهربان است. اهل سفر است و هوای همسفرانش را حسابی دارد. دست به خیر دارد و به واماندگان کمک می کند.

«آن سال ها که در تهران ساکن بودیم، یک دبیرستان نزدیک منزلمان بود که پدرم برای دانش آموزانش هر چند وقت یک بار مسابقه دو و میدانی می گذاشت و به برنده کاپ های خودش هدیه می داد. دوست داشت جوان ها همیشه ورزش کنند. به خصوص در رشته دو که مادر در همه ورزش هاست.»

در طرقبه هم حواسش به هم شهریانش هست و برای آنها مسابقه می گذارد و دلش می خواهد از بین آنها، باغبانباشی های زیادی را تحویل بدهد. «به طرقبه که می آمد، با وجود همه افتخاراتی که داشت، هرگز خودش را برای ما نمی گرفت. غرور نداشت و از دور به همه سلام می کرد. مردم دار بود و بیشتر به جوانان توجه داشت. سعی می کرد به آنها نزدیک شود. حتی چند جوان را به سمت ورزش آورد. مسابقه هایی دو و میدانی را با هزینه شخصی خودش و به صورت عام المنفعه برگزار می کرد و هیچ چشمداشتی نداشت.»

 

توصیه های پزشکی و تغذیه استاد

استاد علی باغبانباشی با ۹۲ سال سن هنوز هم ورزش می کند. هر روز ۸۰۰ حرکت ورزشی را بدون خستگی انجام می دهد. او سلامتی اش را در این سن بعد از لطف خداوند، مرهون دوره هاییست که در سال های جوانی، در کشور آلمان زیر نظر پرفسور ویشمن گذرانده است. او خوردن و آشامیدن منظم و دقیق را برای سلامتی جسم و دور بودن از استرس و داشتن خواب منظم را برای سلامت روح مهم می داند. ورزش و پیاده روی در طبیعت و بهره مند شدن از اکسیژن و هوای پاک را هم توصیه می کند.

 

دوپینگ ؛ هنری دور از جوانمردی

ورزش یعنی جوانمردی! کسی که ورزش می کند، باید مردانه ورزش کند. ورزشکار اگر بدنش را از هر حیث تحت کنترل داشته باشد، نیازی به استفاده از روش های غیر معقول ندارد. کسی که دوپینگ می کند نامش ورزشکار نیست.

 

رفیق جان درست می شود

استاد علی باغبانباشی، امروز پدر بزرگ همه جوان های ایران است و آرزو دارد فرزندانش در ایمان و عشق و سلامتی غوطه ور باشند.

«ایمان، تلاش و انگیزه انسان را وارسته می کند. یک قهرمان به صرف داشتن بدن مناسب و قدرت بدنی نمی تواند ورزشکار ایده آل جامعه باشد. بلکه باید تواضع و فروتنی از خود بروز بدهد تا قابل قبول و پذیرش مردم باشد. چنان چه می گویند: هرچه درخت بارورتر شود، سرش بیشتر خم می شود. اگر اخلاق و رفتار و کردار سالم باشد، هیچ ناراحتی در بدن انسان ایجاد نمی شود. در زندگی گذشت کنیم و لطف خوش داشته باشیم و به هم دلداری بدهیم و بگوییم؛ رفیق جان درست می شود. نگاه کنیم آیا می توانیم این گونه باشیم!؟»

 

احداث ورزشگاه در طرقبه

سال ۱۳۸۵ به کمبود یک استادیوم در طرقبه می اندیشد. آن را با شهردار در میان می گذارد. اما بعد از شنیدن جواب رد به سراغ استاندار و فرماندار می رود. زمین ورزشگاه را از آستان قدس دریافت می کند و دوباره به سراغ سه نهاد شهرداری، استانداری و فرمانداری می رود و با همکاری آنها میدان ورزشی و استادیوم طرقبه را می سازد. امروز این میدان ورزشی و استادیوم طرقبه را می سازد. امروز این مجموعه با زیرنویس نام او در ابتدای بلوار امام رضا (ع) در شهر طرقبه دیده می شود. تندیس علی باغبانباشی، مشعل به دست، در سر درب این ورزشگاه است.

 

خسته نباشی قهرمان

علی باغبانباشی، یکی از پیشکسوتان پر افتخار دو و میدانی ایران است که در مرز ۹۲ سالگی قرار دارد. در دو های ۱۵۰۰ متر، ۳۰۰۰ متر با مانع، ۵۰۰۰ متر، ۱۰۰۰۰ متر و ماراتن فعالیت داشته است و ۲۹ سال متوالی قهرمان ایران بوده است. باغبانباشی علاوه بر کسب اولین مدال طلای ایران در رشته دوی ۵۰۰۰ متر، در بازی های آسیایی سال ۱۹۵۱ دهلی هندوستان، در ماده ۳۰۰۰ متر با مانع هم سوم شد. او از سال ۱۳۵۱ مربی تیم دو و میدانی بوده است و از سال ۱۳۵۸ در این رشته به استان خراسان خدمت می کند. دوره های مختلفی را در آلمان گذرانده و یک استارتر موفق است. او ۲۱۹ مدال داخلی و خارجی و رکورد دور ماراتن را که در جهان متعلق به «امیل زاتوپک» بوده است را در تهران ار آن خود کند.

او امروز بازنشسته شده؛ اما هر روز ۸۰۰ حرکت ورزشی انجام می دهد و با داشتن سن بالا از سلامت جسمی خوبی برخوردار است.

 

منبع: کتاب "قهرمان" – روایتی کوتاه از زندگی و خاطرات دونده سال های دور – استاد علی باغبانباشی / تنظیم و نگارش: سیده محدثه مؤذنی راد / انتشارات: بوی شهر بهشت

 

مفاخر طرقبه – استاد علی باغبانباشی – بخش چهارم؛ سال های دور از میدان

اتفاق تلخی که رقم می خورد

اولین روزهای ماه فروردین. سال ۱۳۵۴ درست روبه روی دانشگاه تهران، علی منتظر اتومبیل بود تا با آن به منزل برود. از قضا چند جوان که با اتومبیل در حال عبور بودند او را می شناسند و با انگیزه شوخی یا شاید دیدار به شکل وحشتناکی به سمت او می آیند. علی با اتومبیل برخورد می کند و از ناحیه پا صدمه می بیند.

«رو به روی دانشگاه تهران ایستاده بودم که اتومبیلی حامل چهار سرنشین با بی احتیاطی کامل راننده، به سمت من آمد و طوری با پای چپم برخورد کرد که هرگز به شکل اول در نیامد و ۴ سانت کوتاه شد.»

او را برای مداوا به بیمارستان انتقال می دهند. ۸ ماه مداوا تاثیر قابل توجهی در بهبود پای او ندارد. به ناچار به خارج از کشور می رود و در آنجا پس از چند عمل جراحی سلامت نسبی اش حاصل می شود. به خاطر کوتاه شدن پای چپ، از آن به بعد دیگر هرگز نمی تواند قدم های بلند و محکم بردارد. علی باغبانباشی راننده اتومبیل را به خاطر نداشتن وضع مالی مناسب می بخشد و درباره او گذشت می کند.

 

از تنهایی دویدن تا تنهایی باغ

سال ۱۳۵۶ است علی باغبانباشی، با کوله باری پر از افتخار، دوباره به شهر و دیارش بر می گردد. باغ های سرسبز و رودخانه و بنفشه ها و طراوت. انگار دلش می خواهد بعد از این همه شلوغی و رفت و آمد و رقابت، دوباره در کنج باغ پدری از پشت پنجره خانه باغ خاطرات کودکی و نوجوانی را مرور کند. درخت بکارد، میوه بچیند و عطر خوب بنفشه ها را با صدای پرنده ها پیوند بزند. شاید این مسیر که او تا انتهایش را تنهای تنها می دوید حالا منتظر گام جوانتر هاست. زندگی همین رفت و برگشت هاست که در عشق و هجرت خلاصه می شود و به قول خودش؛

عمر اگر خوش گذرد زندگی نوح کم است

ور به سختی گذرد نیم نفس بسیار است.

 

گریز به روز های قدیم

حدود سی و اندی سال پیش، اگر بعد از ظهر یک روز تابستان رهگذر کوچه پس کوچه های سبز ییلاق طرقبه می شدی و از آن جا به «چونی در» می رفتی حتماً فریاد مردی را می شنیدی که به صد ها پای دونده آماده باش حرکت می داد. چونی در؛ میدان کوچکی بود که دورش را می گشتی ۲۰۰ متر بیشتر نبود. با قلوه سنگ های زیاد، زمین ورزشی بچه های طرقبه بود.

استاد علی باغبانباشی، با ۲۰۰ نفر از نوجوانان طرقبه اینجا تمرین دو و میدانی می کند. مسابقه می گذارد و از اموال شخصی اش برای فرزندان زادگاهش هزینه می کند. انگار دوست دارد از این منطقه خوش، باغبانباشی هایی را تحویل دو و میدانی ایران بدهد. او بدون هیچ چشمداشت و غروری با این که قهرمان ملی است شاگردان زیادی را تربیت می کند.

 

منبع: کتاب "قهرمان" – روایتی کوتاه از زندگی و خاطرات دونده سال های دور – استاد علی باغبانباشی / تنظیم و نگارش: سیده محدثه مؤذنی راد / انتشارات: بوی شهر بهشت 

 

مفاخر طرقبه – استاد علی باغبانباشی – بخش سوم؛ همراه با تختی و باغبانباشی؛ دو نابغه ایرانی

دو یار صمیمی ، دو قهرمان ملی

مرحوم تختی ۱۰ سال بعد از من وارد عرصه ورزش شد. ما در اردوها و مسافرت های زیادی در کنار هم بودیم. تختی به حقیقت الگوی اخلاق بود. من روزهای زیادی از او گذشت و مردانگی دیدم و آموختم. رفتار و کردار شایسته او باعث شده بود که نه تنها محبوب هم وطنانش باشد بلکه خارجی ها در مملکت های بیگانه هم به او احترام می گذاشتند. یادم هست در المپیک ها که شرکت می کردیم، تعداد زیادی از مردم کشورها فقط برای دیدن او به محل اقامت ما می آمدند و دیدار او و گرفتن چند خط یادگاری را افتخار می دانستند. او هم با تواضع و غیرت ایرانی اش آنها را  بیش از پیش مجذوب خودش می کرد.

 

تختی؛ جوانمردی که نمی خواست کسی را دلگیر کند

سال ۱۳۳۵ برای حضور در المپیک ۱۹۵۶ اردوی تدارکاتی داشتیم. در بین کلاس ها، یک کلاس زبان بود که همه باید شرکت می کردند. یک روز سر کلاس بودیم و مرحوم تختی و مرحوم نامجو هم حضور داشتند. نامجو با بغل دستی اش صحبت می کرد. مرحوم تختی به او تذکر داد ساکت باشد تا بقیه هم از درس استفاده کنند. همین مسئله باعث درگیری لفظی بین آن ها شد.

در خوابگاه من و تختی کنار هم بودیم . آن شب تختی تا صبح بیدار ماند و ناراحت بود. دلیل ناراحتی اش را پرسیدم گفت: من از اینکه باعث رنجش نامجو شدم ناراحتم و تا او را راضی نکنم آرام نمی شوم.

صبح روز بعد از اردو خارج شدم. دو جعبه شیرینی خریدم و تختی و نامجو را آشتی دادم. تختی جوانمردی بود که نمی خواست کسی از او دلگیر باشد.

 

زلزله بویین زهرا و تختی

روز نهم شهریور ۱۳۴۱ شمسی زلزله ای به قدرت ۲/۷ ریشتر شهرستان بوئین زهرا در جنوب استان قزوین را لرزاند. این زلزله موجب ویرانی کامل شهر و تمام روستاهای اطرافش شد. آن روزهای سخت یادم هست که مردم با چه عشق و علاقه ای به ندای پهلوان محبوبشان لبیک گفتند و به راستی هم که پهلوان تختی حماسه آفرید. او در قالب و کسوت ورزشکار ملی، سوار بر کامیون شد و از چهارراه ولی عصر امروزی تهران با چند کامیون دیگر شروع به حرکت کرد. مردم با دیدن او سر از پا نمی شناختند و او را در جمع آوری اعانه یاری می رساندند.

پهلوان تختی معتقد بود که مردم جنوب شهر خود به خود کمک رسانی می کنند و باید جمع آوری اعانه از شمال شهر تهران باشد. بعد از جمع آوری اعانه هم با اینکه با فشار دولت برای تحویل آنها روبرو بود، پافشاری کرد و خودش به منطقه زلزله زده رفت و اعانات را به دست مردم رساند.

 

پرداختی اش را به نیازمندان می بخشد

مرحوم تختی به عنوان پهلوان کشور، ماهیانه دوهزاروپانصد تومان حق سفر و المپیک می گرفت که این مبلغ را به پنج خانواده حواله می کرد و خودش استفاده نمی کرد. چند تا دانشجوی بی بضاعت هم بودند که تختی خودش هزینه تحصیلشان را پرداخت می کرد. او برای مال دنیا ارزشی قائل نبود و مناعت طبع بلندی داشت.

 

 

منبع: کتاب "قهرمان" – روایتی کوتاه از زندگی و خاطرات دونده سال های دور – استاد علی باغبانباشی / تنظیم و نگارش: سیده محدثه مؤذنی راد / انتشارات: بوی شهر بهشت

 

مفاخر طرقبه – استاد علی باغبانباشی – بخش دوم؛ آغاز زندگی ورزشی

اولین قدم های بلند

علی باغبانباشی در مسیر تقدیرش به هنگ ۲۱ پشت کوهسنگی مشهد می رود تا دوران سربازی را بگذراند. ۴۵ روز از خدمتش نگذشته، دلتنگ دیار و خانواده می شود. وقتی که با درخواست مرخصی اش موافقت نشد، دلتنگی اش بیشتر می شود و دلش بیشترحال و هوای خوش طرقبه، پدر، مادر و دوستانش را می کند. تصمیم می گیرد بدون اجازه و نامه کتبی، راه سربازخانه را به سمت طرقبه برود.

صبح روز شنبه، وقتی در صف صبحگاهی حضور و غیاب می کنند او غیبت دارد. آن هم غیبت بدون اطلاع و اجازه.

 «فرمانده، نگاهی به سر تا پایم انداخت و فریاد زد ـ بدون هیچ مجوزی رفتی مرخصی... ها ؟!؟ بعد از آن گروهبان را صدا زد و گفت: ۲ مرتبه دور زمین ۲۰۰۰ متری بدود تا حساب کار دستش بیاید! چاره ای نبود. باید عقوبت کار را بدون هیچ رفت و برگشتی می چشیدم. همراه من دو نفر دیگر هم بودند که باید تنبیه می شدند. ما را به زمین بردند. شروع به دویدن کردیم. دور اول تمام نشده، آن دو نفر، نفسشان بریده بود و از خستگی نای قدم برداشتن نداشتند. اما من، در حال و هوای خودم، فقط می دویدم. به خودم که آمدم سه دور، زمین ۲۰۰۰ متری را دویده بودم. بدون ذره ای خستگی! همین هم باعث شد فرمانده حرف مرا باور نکند و مجبور به دویدن دوباره کند.»

فرمانده که علی را در حال دویدن رصد می کند، از خسته نشدن او شگفت زده می شود و احساس می کند این اتفاق یه پدیده نادر است. اولین کار او بعد از آن، تماس با دکتر حسین بنایی، رییس وقت تربیت بدنی خراسان است. دکتر حسین بنایی که از ماجرای دویدن علی خبر دار می شود، تصمیم می گیرد تا در مسابقه ای که قرار بود برگزار شود او را شرکت دهد و دویدن شگفت او را با چشم خودش بیازماید.

 

از مسابقه تا کشف استعداد

سال ۱۳۲۲. مشهد. قرار مسابقه در میدان سعدآباد مشهد گذاشته شد. رأس ساعت ۴ بعدازظهر. علی باغبانباشی سرباز هنگ ۲۱ باید در مسابقه دوره ای و رسمی با چند نفر از قهرمانان دو و میدانی کشور شرکت کند تا صحت اتفاق آن روز برای رییس تربیت بدنی معلوم شود.

«۸ نفر بودیم. وارد میدان مسابقه که شدیم همه دوندگان با لباس و کفش مخصوص ایستاده بودند. از من سوال کردند، پس لباس ورزشی ات کو سرباز!؟ اما من با همان لباس و حتی همان پوتین ها قرار بود بدوم. پشت خط... قدم های کشیده و آماده با صدای حرکت، شروع به دویدن کردم.»

۷ دونده، مسیر ۵۰۰۰ متری مسابقه که با خاکستر زغالسنگ پوشیده شده و علی باغبانباشی که با وجود پوتین های سربازی، هم شانه دیگران می دود.

«بلد نبودم خودم را گرم کنم. دویدن شروع شد. گام های بلند بر می داشتم. بعد از چهار دور، کم کم گرم شدم. یکی یکی دونده ها را پشت سر گذاشتم. دور دهم، نفر سوم بودم. یک دور مانده به آخر، رفتم پشت سر نفر اول صدای تماشاگران را می شنیدم که فریاد می زدند؛ بارک الله سرباز، برو از همه جلو بزن، سرباز بدو، سرباز بدو، ۳۰۰ متر به خط پایان مانده، نفر اول بودم. من توانستم در کمال تعجب تماشاگران و با پوتین های سربازی، ۷ نفر از قهرمانان دونده را پشت سر بگذارم و با فاصله ۵۰ متر از دیگران اول شوم.»

با اتمام مسابقه حسین بنایی رییس تربیت بدنی خراسان، به سراغ علی می آید. او را در بغل می گیرد و با تعجب می گوید: تو توانستی با پوتین هایت رکورد ایران را بشکنی! دستور می دهد تا فوراً گلدان نقره بخرند و هنگ را به خط کنند تا از او قدر دانی شود.

«سربازان سه بار هورا کشیدند و من اولین گلدان نقره ام را گرفتم.»

بعد از این پیروزی، علی باغبانباشی رو به مسیری طولانی و روشن ایستاده و قرار است تا انتهای آن را با تلاش و تشویق بدود و افتخار کسب کند.

 

دومین پیروزی

خبر پیروزی علی باغبانباشی خیلی زود به تهران رسید و مقامات ورزشی از وجود نابغه ای که سال ها در طرقبه روزگار می گذرانده با خبر شدند و چون آن سال ها بیش تر امکانات در پایتخت بود، تصمیم گرفتند تا از او دعوت کنند به تهران مهاجرت کند. علی فوراً برای انتقال به تهران آماده می شود.

«خبر رکورد شکنی ام زود تر از از تصورم به تهران رسیده بود. امریه دستم دادند تا به مرکز در تهران بروم. هیچ کس را نمی شناختم. اما همه منتظر من بودند. برای مسابقات انتخابی ترکیه باید آماده می شدم. به حضور فرمانده کل ارتش رسیدم. فرمانده ارتش بعد از سوال و معرفی، از من خواست تا لباس ورزشی بپوشم. لباسی که از رییس تربیت بدنی خراسان هدیه گرفته بودم را پوشیدم و به استادیوم امجدیه (شهید شیرودی) رفتیم.»

 

مشهدی ، از اول آخری!

علی از همه چیز سوال می کند. درباره زمین، خط ها و شماره هایی که روی آن ها کشیده شده... مسابقه با شلیک گلوله آغاز می شود. نکته جالب شروع این مسابقه ماجرا حرکت اوست. علی اصلاً سابقه شرکت در مسابقات بزرگ را ندارد. وقتی گلوله شلیک می شود، با استرس زیاد بر می گردد تا علت شلیک را بفهمد! که همان وقت با فریاد رییس تربیت بدنی که «سرباز بدو، چرا ایستاده ای!؟» به خودش می آید و شروع به دویدن می کند.

به خاطر توقف اول مسابقه از دیگر شرکت کننده ها عقب مانده بودم. تماشاچیان مرا هوو می کردند و فریاد می زدند؛ مشهدی، از اول آخری!

در این مسابقه علی باغبانباشی توانست با رکورد ۳۷/۱۶ مقام اول را کسب کند و بالاترین رکورد دوی کشور را تا آن روز بشکند.

 

حضور در اولین مسابقه خارجی

بعد از پیروزی در مسابقات انتخابی برای کشور ترکیه، علی با تعدادی از ورزشکاران و قهرمانان عازم کشور ترکیه می شود. این در واقع اولین ورود او به رقابت های خارجی است. روز موعود فرا می رسد. به کشور ترکیه و میدان مسابقه وارد می شوند. حضور صدها تماشاگر و فضایی بیگانه با حال و هوای قبل. علی، استرس دارد؛ ولی نمی خواهد کسی از آن با خبر شود. با شلیک گلوله حرکت می کند و با قدم های بلند می دود. با وجودی که رکورد ایران را ۲۲ ثانیه پایین تر می آورد، اما نمی تواند قهرمان شود و مقام پنجم را کسب می کند. چرا که رقبای او کار کشته این میدان هستند و او هنوز بی تجربه است.

«این مسافرت برای من فایده زیادی داشت و من توانستم فنون مختلف دو های استقامت و طریقه های تمرین آن را یاد بگیرم.»

 

تلاش های دوباره

بعدازظهرهای تهران و ورزشگاه امجدیه در سکوت یک زمین بزرگ، جوانی با قامت بلند و لاغر اندام، تک و تنها می دود. ۱۵ دور یا بیشتر را بدون خستگی ۲ ساعت تمام ورزش می کند. علی را خیلی ها در حال تمرین می دیدند. انگار همه انرژی اش را جمع کرده و با همت زیاد می خواهد به آرزوهایش برسد و برای کشورش افتخار کسب کند. به خاطر استعداد ذاتی و تمرینات زیاد، زیر نظر استادش احمد ایزدپناه، در مسابقات باشگاهی کشور در سال ۱۳۲۷ و ۱۳۲۸ دائماً مقام اول را دارد. همراه با این مسابقات در رقابت های دوی صحراگردی هم حضور دارد و پیروز می شود. مربی اش، علی را شاگردی عاشق و سر به زیر می داند که تمام آموزش های او را بی هیچ چون و چرایی و بدون غرور و در عین احترام و ادب انجام می دهد. سال ۱۳۲۹ علی در مسابقات آسیایی در دهلی کشور هندوستان مدال طلا می گیرد و در داخل کشور، می تواند با پیروزی هایش، تیم باشگاه تاج را در صدر تیم های دو و میدانی پایتخت قرار بدهد.

 

دارنده رکوردهای دو و میدانی

سال ۱۳۳۰ بعد از یک سال تمرینات سخت، علی باغبانباشی برای مسابقات آسیایی عازم هندوستان می شود. در این مسابقات ۱۲ کشور جهان حضور دارند و علی می تواند در دور ۵۰۰۰ متر، مقام اول را و در دوی ۳۰۰۰ متر مقام دوم را به دست بیاورد. یک سال بعد با همین گروه ورزشی عازم کشور پاکستان می شود. برگزار کننده شهر لاهور است و بار دیگر مرد دونده آن روزهای ایران در ۵۰۰۰ متر و ۳۰۰۰ متر مقام اول را کسب می کند و رکورد را می شکند. بعد از این موفقیت هاست که برای شرکت در المپیک فنلاند انتخاب می شود. قبل از رفتن به المپیک ۴ ماه برای شرکت در دوره های آموزش ورزش و تغذیه عازم کشور آلمان می شود. همان دوره هایی که علی رمز سلامتی و طول عمرش را بعد از لطف خداوند، آموزش های آنها می داند.

 

المپیک فنلاند ۱۳۳۱

قبل از شروع المپیک روزنامه ها نوشتند؛ «آقای باغبانباشی قهرمان دوهای استقامت کشور مسیر کرج تا تهران را می دود و ساعت ۱۲ وارد میدان فردوسی می شود. باشگاه تاج این برنامه را به عنوان یک برنامه مقدماتی المپیک ترتیب داده است.»

سال ۱۳۳۱. فنلاند. المپیک هلسینکی. علی باغبانباشی به عنوان نماینده دوی استقامت با گروه عازم المپیک می شوند. در این المپیک، پهلوان تختی هم در رشته کشتی شرکت دارد.

روزنامه ها بعد از مسابقه نوشتند؛ «بهترین رکورد ایران ۲/۱۳/۹ دقیقه که به وسیله آقای باغبانباشی در مسابقات المپیک ۱۹۵۲ در هلسینکی به دست آمد.»

 

المپیک ایتالیا؛ شهر رم

این جانب پس از ۲۰ روز تمرین جز تیم دو و میدانی کشور به رم رفتم تا در مسابقه دو و میدانی در میدان بزرگ رم بین بهترین قهرمانان اروپایی شرکت کنم و ۱۲ نفر از بهترین قهرمانان ایتالیا در این مسابقه شرکت داشتند و جمعیت با بی صبری انتظار نتیجه نهایی را داشتند. چرا که من قبلاً در ایران، با قهرمانان آنها دست و پنجه نرم کرده و آنها را شکست داده بودم. لذا قهرمانانشان از من حساب می بردند. این در حالیست که من آپاندیسم را عمل کرده ام و فقط توانسته ام یک ماه تمرین کنم. مسابقه شروع شد. تمام مسابقه را آرام حرکت کردم. دور آخر، دونده قهرمان ایتالیا سرعتش را زیاد کرد و من هم سرعتم را زیاد کردم. دویست متر مانده به خط پایان جلو افتادم و با اختلاف ۳۰ متر با نفر دوم، برنده شدم و روی کرسی نفر اول با افتخار برای کشورم ایستادم. تمام روزنامه های رم، قهرمانی ام را تیتر زدند و من در میان توجه مردم ایتالیا برای کشورم افتخار کسب کرده بودم و احساس خوشحالی داشتم.

 

پاریس و پیروزی شیرین

انقلاب فرانسه در جریان است. فرانسوی ها به خاطر داشتن دو قهرمان در رشته دو و میدانی ۵۰۰۰ متر، در برنامه رقابت ها مسابقه ۵۰۰۰ متر گذاشته بودند تا آنها را به رخ بکشند. علی باغبانباشی مهمان ایران در این رقابت است. ۳۱ نفر از روسای جمهور کشورهای اروپا و کشورهای دیگر در جایگاه مقامات نشسته اند. ۱۰۰ هزار نفر جمعیت تماشاگر و ۱۷ نفر شرکت کننده.

«رقابت ما شروع شد. تا دور دهم همه با هم بودیم، اما از آن به بعد یکی یکی جلو می افتادیم. دورهای آخر من و بازیکنان آلمان و مجاری و فرانسه ماندیم. در دور آخر، تنها من بودم و بازیکن فرانسه. لحظات پایانی، درست وقتی که تمام ۱۰۰ هزار نفر، بازیکن کشورشان را تشویق می کردند، من یک متر و نیم پیش افتادم. صدای تشویق ها به نعره و سروصدا تبدیل شده بود. من توانستم اول شوم. یادم هست بعد از پیروزی من، تمام استادیوم در سکوت فرو رفت.»

 

افتخار فراموش نشدنی

سال ۱۳۲۹ وقتی المپیک آسیایی در شهر دهلی هندوستان آغاز شد، نام علی باغبانباشی در لیست اعزامی های ایران است. رقابتی سخت بین کشورهایی که امید به بالا رفتن پرچم کشورشان دارند و این بار هم قهرمان دونده کشور ایران می تواند با اهتزاز پرچم سه رنگ کشورش، افتخاری دیگر ثبت می کند.

«شادترین لحظه زندگی من، همان لحظه ای است که ده ها هزار تماشاگر حاضر در المپیک دهلی، به خاطر پیروزی من و هنگام نواخته شدن سرود ملی ایران به پا خاستند. من هیچ گاه نمی توانم آن لحظه را فراموش کنم.»

 

باغبانباشی آتشدان المپیک آسیا را روشن می کند

المپیک کشور های آسیایی و کشور ایران میزبان است. افرادی که باید شعله المپیک را حمل کنند انتخاب شده اند. برای نفر آخری که آتشدان را شعله ور می کند چند نفر کاندید هستند و از میان آنها علی باغبانباشی به عنوان پرافتخار ترین قهرمان ایران انتخاب می شود. او در سن ۵۰ سالگی با قدم های بلند در حالی که شعله را دست دارد حرکت می کند. مسیر را می دود. از ۲۱۵ پله بالا می رود. درست در لحظه روشن کردن مشعل، کبوتر سفیدی را می بیند که در نقطه مرکزی آتشدان نشسته.

«قبل از شروع مراسم ، حدود ۲۰۰۰ کبوتر به نماد صلح و دوستی در آسمان به پرواز در می آورند. لحظه روشن کردن آتشدان، ناگهان متوجه شدم یکی از آن کبوتر ها در قسمت مرکزی آن نشسته. اگر شعله را روشن می کردم و پرنده می سوخت، چهره ی خوبی برای میزبان نداشت. پس با دسته مشعل ضربه ای به نزدیکش زدم. او پرواز کرد و من با خیال راحت شعله المپیک را روشن کردم. این اتفاق و عکس العمل من در آن لحظه، بازتاب زیادی داشت و گزارش های زیادی تهیه و عکس های زیبایی ماندگار شد.»

 

منبع: کتاب "قهرمان" – روایتی کوتاه از زندگی و خاطرات دونده سال های دور – استاد علی باغبانباشی / تنظیم و نگارش: سیده محدثه مؤذنی راد / انتشارات: بوی شهر بهشت

 

مفاخر طرقبه – استاد علی باغبانباشی - بخش اول؛ زندگینامه

سال ۱۳۰۳، چند فرسخی مشهد

ییلاق طرقبه، آن روزها، مثل امروز سر زبان ها نبود. اما عطر شکوفه های سیب و گیلاسش در بهار روح را جوان می کرد. تپه های زیبا و شب های خنک در تابستان و سرسبزی باغ هایش چشم را می نواخت و حس خوب زندگی را در رگ های اهالی جاری می کرد.

در محله پاچنار، درست کنار همان درخت چناری که سال ها روبروی مسجد ایستاده و سایه اش را بر سر مردم پهن کرده، برو بیابی بود. آقا محمدحسن، همان حوالی، روزگار می گذراند. در داغستان، باغ میوه داشت و زندگی نسبتا روبراه... از عطای خداوندی، یک پسر داشت. نامش را علی گذاشته بود.

علی، در اولین روز پاییزی سال ۱۳۰۳ به دنیا آمد و مثل طالع بینی اش، شاد و سرحال، دقیق و وظیفه شناس بود. هفت سال داشت که برای تحصیل به مدرسه خواجه نصیر رفت. دردانه پدر، به رسم ایام قدیم، از همان کودکی کار می کرد. میوه های باغ پدر را روی گاری می گذاشت، تا روستاهای اطراف می برد و می فروخت. بازی اش که می گرفت، با بچه های روستا، کنار رودخانه می رفتند و مسابقه، پرش از عرض رودخانه می گذاشتند. علی همیشه برنده بود. با یک پرش چنان عرض رودخانه را می پرید که آب از آب تکان نمی خورد.

آخر سر هم، با همین قدم های بلند و محکم، سال ها بعد، عنوان «پدر دو و میدانی» را به نام خودش، یعنی علی باغبانباشی ثبت کرد.

محمد حسن آقای باغبانباشی یا آقا مندحسن، معتمد محله پاچنار طرقبه ، هیچ وقت فکر نمی کرد تنها فرزندش ، مایه مباهاتش بشود. حتی آن روز که بچه های پاچنار از دست شیطنت های علی بو او شکایت می کردند که « علی کاسه آش را از آنها گرفته و با سرعت باور نکردنی مسیر روستا را طی کرده و در گوشه ای امن آن را با لذت و شادی کودکانه خورده...» نمی دانست یه استعداد عجیب در فرزندش نهفته است. اما خوب میدانست که آیه الکرسی را هر روز روی ایوان ، موقع نماز برای حفظ تنها پسرش از بلای روزگار بخواند و به خود او هم یاد بدهد.

آقا محمد حسن باغبانباشی، همیشه آرزو می کرد پسرش، درست مثل پدر بزرگش حاج حسین علی اصغر آقا، یک پهلوان خراسانی شود و مثل او طول عمر با عزت و صد ساله داشته باشد.

 

هر روز که می گذرد

 مسابقه های ورزشی زیادی به مناسبت های مختلف در محله پاچنار برگزار می شد و علی همیشه اول بود. فرقی هم نمی کرد در رشته کشتی چوخه، دو و میدانی یا تیراندازی و... از هم سن و سالانش یک سر و قد بالاتر می زد. روزگار می گذشت. ۱۲ سالش که بود با پسر عموها راهی کوچه آسیاب می شدند. پایین این کوچه لب رودخانه، یک آسیاب بود. گندم می برند و آرد می کردند. نان های تنوری و داغ مادر علی خوردن داشت.

روز های خوب کودکی سپری می شدند. روزهایی که با کار و بازی در باغ های طرقبه می گذشت. علی هم چنان قد می کشید. نوجوان که شد، به پیشنهاد پدرش در یک کارگاه کفش شروع به کار کرد. مردم این منطقه انگار روزی شان را از باغداری و دامداری و دوخت چرم و بافت حصیر تأمین می کردند. چند سالی را به این حرفه مشغول بود.

حالا جوانی خوش قد و قامت شده بود. اهالی همه او را دوست داشتند. علی کمک رسان مردم بود. جوانی با ایمان و پاک که چشم اعتماد همه به اعمال و رفتارش خیره بود. همان روزها بود که صبح زود از طرقبه راه می افتاد به سمت حرم امام رضا(ع) برای زیارت. این مسیر ۴۶ کیلومتر بود و او همه راه را پیاده می رفت و بر می گشت. یعنی ۹۲ کیلومتر! سن و سالش که به ۱۹ رسید، عازم خدمت سربازی شد.

«جنگ جهانی دوم که شروع شد، آلمان و شوروی وارد ایران شدند. من آن روزها را خوب یادم هست. در طی دو سالی که ایران دست نیروهای شوروی بود، سربازهای ایرانی، ارتش را رها کردند.

بعد از دو سال که بیگانه ها از کشور رفتند، دوباره ارتش پا گرفت و نماینده های آنها به شهرهای مختلف می آمدند تا سربازگیری کنند. یکی از همان روزها بود که نماینده شان به طرقبه آمد و من هم که سن و سالم مناسب سربازی بود، انتخاب شدم.»

 

 

منبع: کتاب "قهرمان" – روایتی کوتاه از زندگی و خاطرات دونده سال های دور – استاد علی باغبانباشی / تنظیم و نگارش: سیده محدثه مؤذنی راد / انتشارات: بوی شهر بهشت